روز پاسداشت شعر و ادب فارسی بی‌صاحب است + فیلم
شاعر و طنزپرداز پیشکسوت کشور گفت: به جرات می‌گویم که روز پاسداشت شعر و ادبیات فارسی بی‌صاحب است و مسئولان نتوانسته‌اند با این روز اتفاقی را رقم بزنند که باید می‌زدند.
27 شهریور هر سال مصادف با روز پاسداشت شعر و ادب فارسی است و اگرچه این نامگذاری خود جامع نیست چرا که ادبیات گستره‌ای فراتر از شعر است و شعر خود زیرمجموعه ادب است، بااین‌حال در این قحط توجه به ادبیات، لنگه‌کفشی در بیابان و غنیمت است.
متأسفانه هر سال بزرگداشت مذکور به برگزاری چند شب شعر و سخنرانی جانبی مسئولان محدود شده و در این چند سال رفته کار شاخصی در این زمینه انجام نشده است.
در این زمینه در خبرگزاری قرآنی با ناصر فیض؛ شاعر، پژوهشگر ادبی و طنزپرداز باسابقه گفت‌وگویی به شرح زیر داشته‌ایم.
ایکنا – برای شروع از نامگذاری روز روز پاسداشت شعر و ادب پارسی و تاثیراتی که تاکنون داشته است شروع کنیم.
پاسداشت ادبیات فارسی یعنی اتفاقاتی بیفتد که تأثیرگذار باشد. اینکه عده‌ای جمع شوند و از زبان فارسی تعریف کنند و سر آخر هم هدیه‌ای بگیرند و بروند پاسداشت نیست. هرسال کلی هزینه کنند و شاعران را دعوت کنند اتفاقی نمی‌افتد. به جای این کار بروند بگردند، ببینند در جهان چه افرادی وجود دارند که دارند به زبان فارسی خدمت می‌کنند. آنها را بیاورند و تجلیل کنند و در کشور بگردانند تا به صورت ملموس این زبان را درک کنند. این می‌شود پاسداشت زبان فارسی. امکانات بدهند این اتفاق بیفتد. امکانات بدهند که رایزن فرهنگی ما کم‌اطلاع‌ترین فرد در زبان فارسی نباشد. این نباشد که چهار سال برود حقوق بگیرد و وقتی برگشت هیچ دستاوردی را با خود نیاورده باشد و جای آن گزارش بدهد که زبان فارسی را اینقدر پیش برده است. اغلب رایزنان فرهنگی ما وضعیت فاجعه‌باری در این زمینه دارند. کدام‌یک از شاعران ما را در جهان می‌شناسند؟ هیچ یک! چون کاری در این زمینه نشده است.
به جرات می‌گویم که پاسداشت ادبیات فارسی بی‌صاحب است. هرکدام از مسئولان هم می‌خواهند نگران بشوند، بشوند. نتوانسته‌اند با این روز اتفاقی را رقم بزنند که باید می‌زدند. در کشور همسایه ما دارد هجوم به زبان فارسی می‌شود و هیچ کاری نمی‌کنند. در جمهوری آذربایجان کار به جایی رسیده که کتیبه‌های مقبره نظامی را برداشته و از یک شاعر همنام وی که ترک است، اشعار ترکی گذاشته‌اند!
اغلب سخنرانی‌های این روز بی‌ربط است غیرازاین که دو بار عبارت پاسداشت زبان فارسی در آن شنیده می‌شود. اسمی هم از حافظ می‌برند بی‌آنکه بدانند حافظ کیست. البته ممکن است یک آدم فرهیخته هم داشته باشیم که سخنرانی خوبی هم داشته باشد اما استثناست.
ایکنا – در این زمینه باید چه کرد که شاهد تاثیرات مطلوب باشیم؟
در ترکیه اگر ترکی بلد باشی شهریه تحصیلی را نصف می‌کنند و این یعنی حمایت از زبان. حمایت از این بهتر؟ هر جای کشور بروی تأثیر مولانا را می‌بینی. حتی زنان محجبه در قونیه به احترام مولانا بسیارند درحالی‌که در شهرهای دیگر عکس آن است. ما حافظیه می‌رویم چون فالوده خوبی دارد نه اینکه دنبال مراکز علمی و کتابفروشی باشیم! همین حافظیه باید طوری باشد که پر از مراکز علمی باشد.
ایکنا – درباره نامگذاری این روز اختلافات نظر زیادی وجود دارد و به ویژه اینکه چرا شهریار به عنوان یک شاعر ترک انتخاب شده و از این دست موارد. شما چه نظری دارید؟
بحث زبان ترک و فارس مثل شیعه و سنی است و آدم‌های بی‌انصافی هستند که از طریق این تفاوت زبانی بین اقوام اختلاف می‌اندازند تا موضوع اصلی ابتر بماند. ما می‌توانیم با طنز محدوده‌ها را مشخص کنیم تا توهینی به فرد یا قومی نشود. یک آذربایجانی باید لذت ببرد که فارسی صحبت کند و یک فارسی‌زبان هم از ترکی حرف زدن. نه اینکه مقاله بنویسیم که فلان زبان چه ظرفیت‌هایی دارد و فلان زبان ندارد و ضعیف است. هر زبانی قابلیت‌های خود را دارد و در ترکیه هم که خواستند برخی کلمات را بگیرند و نشد و الان پر از عربی است از سلام تا مرحبا. چون زبان تحت تأثیر زبان‌های دیگر قرار می‌گیرد اما ماهیت خودش را حفظ می‌کند.
این نامگذاری فرصت خوبی است که بررسی کنیم در سال گذشته در این زمینه چه کاری کرده‌ایم؟ این‌همه هزینه شهری می‌شود توانسته‌ایم یک میدان را به نام شاعر بزرگی تغییر داده باشیم؟ یک میدان به معروفی فردوسی داریم که آن هم مال رژیم قبلی است! اینقدر که در هر کاری نمایش می‌دهیم عمل نمی‌کنیم. چهار گزارش از عملکردها نمی‌تواند با هجومی که به زبان و ماهیت ما شده مقابله کند. نسل جدید در معرض بسیاری از این هجوم‌هاست و باید ترسید. اگر نتوانیم حرف زدن فرزندان خود را درست کنیم باخته‌ایم.
ایکنا – چه راهکاری به نظرتان می‌رسد؟
چند روز قبل از روز پاسداشت زبان فارسی تلاش‌ها شروع می‌شود و چند شاعر ازجمله خود من به شهرهای مختلف دعوت می‌شوند و چند مسئول هم می‌آید و می‌گویند چند کوچه را به اسم شاعران درگذشته کرده‌ایم که دیگر به دردشان نمی‌خورد. یادم هست هیچ مسئولی سراغ احمد عزیزی که در بیمارستان بود نرفت تا رهبری به وی سر زدند و بقیه تازه یادشان آمد که چنین شاعر تأثیرگذاری هم هست. تازه عیادتشان هم از روی ترس از رهبری بود نه وظیفه‌شناسی!
وقتی ما فارسی صحبت می‌کنیم باید فارسی باشد و وقتی ترکی باید کاملاً ترکی. برای زبان فارسی هرسال یک کار اساسی ماندگار باید اتفاق افتد . باید یک کنفرانس جهانی با حضور زبان‌شناسان باشد تا از آن مقالات عالی و منابع درسی درآید وگرنه سردَرِ فلان‌جا شعر نوشتن به‌خودی‌خود افتخار نیست.
ایکنا –سخن پایانی.
در کل تا این ظاهرسازی‌ها را برنداریم اتفاقی نخواهد افتاد. اگر بگردیم و افراد فرهیخته‌ای در این زمینه را که به هر دلیل در خانه مانده‌اند و منزوی شده‌اند، به‌کارگیریم و از تنگ‌نظری‌ها رها شویم اتفاق خوبی برای زبان فارسی خواهد افتاد.
گفت‌وگو از محسن مسجدجامعی
انتهای پیام
