مؤلفه‌های خانواده معنوی خداسو
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: اگر سرمایه خانوادگی وجود داشته باشد، امکان مقاومت، ترمیم و ارتقا وجود دارد. این سرمایه خانوادگی زمینه‌ساز خانواده معنوی خداسو است و از مؤلفه‌های این سرمایه می‌توان به ساخت‌یافتگی، کنش تعاملی، نگاه معنوی، تأمین‌کننده نیازها، ترمیم‌گر و مرزبانی و ایمنی‌بخش اشاره کرد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، ششمین پیش‌نشست همایش بین‌المللی خانواده مقاوم: چالش‌های اخلاقی در جهان متحول با موضوع «دین، معنویت و مقاوم‌سازی خانواده در جهان متحول» عصر سه‌شنبه ۳۰ آبان با سخنرانی حجت‌الاسلام مسعود آذربایجانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، حجت‌الاسلام عباس پسندیده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و مسعود جان‌بزرگی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در فضای مجازی برگزار شد.
حجت‌الاسلام آذربایجانی در این نشست با آرزوی پیروزی برای مردم مظلوم غزه به خانواده معنوی خداسو پرداخت و گفت: اینکه چطور می‌توانیم مقاومت درون‌سیستمی خانواده را بالا ببریم، حائز اهمیت است. در واقع معنادهی فقط در نگاه خداسو است که رخ می‌دهد.
وی افزود: سستی، آسیب‌پذیری و تزلزل خانواده را نه تنها در کشورمان بلکه در دنیا می‌بینیم، بنابراین باید این مسئله را مورد توجه قرار دهیم که چگونه می‌توانیم مقاومت درون‌سیستمی خانواده را براساس رویکرد معنوی خداسو افزایش دهیم و از مشکلات احتمالی در اثر اختلافات ناشی از تهاجمات بر ضد خانواده پیشگیری کنیم. شاید برای برخی این سؤال مطرح شود که چرا باید درباره این موضوع گفت‌وگو کنیم؛ امروز در شرایطی هستیم که با تأخیر در ازدواج و عدم اعتماد برای تشکیل خانواده مواجه هستیم و حدود 13میلیون جوان که در سن 18 تا 35 سالگی و در سن ازدواج هستند که این گروه انبوه، اگر پشت در دانشگاه‌ها و یا در انتظار اشتغال بودند، چه اتفاقی می‌افتاد. بخشی از این مسئله به عدم اعتماد برای تشکیل خانواده مربوط است. نکته دوم فروپاشی خانواده و افزایش آمار طلاق نیز مطرح است که در برخی از شهر‌ها در ایران به ۴۰ درصد رسیده است و این باعث ترس و هراس جوان‌ها می‌شود. اغلب طلاق‌ها در ۵ ساله نخست زندگی رخ می‌دهد. بنابراین باید با نگاه پیشگیرانه، این خانواده را بازسازی کرد.
حجت‌الاسلام آذربایجانی ادامه داد: نکته سوم تزلزل خانواده و بالا رفتن طلاق عاطفی است، وقتی روابط خانواده و عدم تأمین نیازهای آن از جمله نیازهای عاطفی را می‌بینیم، فقط دو نفر در کنار هم هستند، اما معنای خانواد واقعی را نداشته و پنداری هستند. زندگی لذت‌بخش نداشته و احساس حال خوب برای آن‌ها وجود ندارد. همین امر باعث گسترش روابط فرازناشویی و عدم تأمین نیازهای درون خانواده می‌شود که این مسئله فقط مربوط به روابط جنسی نیست، بلکه روابط عاطفی را نیز شامل می‌شود. همچنین گسترش تمایل به نگهداری حیوان خانگی یکی از دلایل عدم تأمین نیازهای عاطفی است.
وی با اشاره به مفهوم خانواده معنوی گفت: نظام خانواده که از دو انسان غیرهمجنس یعنی زن و مرد بالغ و عاقل با میثاق محکم معنوی و مقدس آغاز می‌شود و می‌تواند با تولد فرزند گسترش یابد. این پیوند با هدف دستیابی مشترک به رستگاری با زندگی پاک و تربیت نسل توحیدی شکل می‌گیرد و با شکوفایی عقل طبیعی و عقل خداسو به تعادل و تعالی می‌رسد. در خانواده معنوی بالاترین مراحل مقاومت رخ می‌دهد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به مفهوم مقاومت بیان کرد: ایستادگی کردن، استقامت، پایداری، توانایی، دوام، طاقت، قدرت، نیرو و منفعل نشدن، انعطاف و تاب‌آوری برای استمرار ارزش‌ها در مفهوم مقاومت مستتر است. در رابطه با خانواده خداسو باید گفت که این خانواده براساس اصل توحیدی و وحدت‌بخش استوار است و خود را نظم می‌بخشد و به عنوان یک کانون مقدس با محوریت خداوند تعاملات خود را تنظیم و ترمیم کرده و ارتقا می‌بخشد.
وی با اشاره به سرمایه خانوادگی گفت: به مثابه سرمایه‌های روان‌شناختی، اجتماعی و معنوی می‌توان از سرمایه خانوادگی سخن گفت. اگر سرمایه خانوادگی وجود داشته باشد، امکان مقاومت، ترمیم و ارتقا وجود دارد. این سرمایه خانوادگی زمینه‌ساز خانواده معنوی خداسو است و از مؤلفه‌های این سرمایه می‌توان به ساخت‌یافتگی، کنش تعاملی، نگاه معنوی، تأمین‌کننده نیازها، ترمیم‌گر و مرزبانی و ایمنی‌بخش اشاره کرد.
حجت‌الاسلام آذربایجانی با اشاره به کنش‌ورزی و تعامل خرد سیستم‌ها تصریح کرد: در رابطه با عوامل کارکردی مقاومت درون سیستمی خانواده، براساس مطالعات به چهار عامل همدلی، فروتنی، شکر و بخشش رسیدیم. همدلی، یعنی باید بتوان تجربه از نگاه دیگری را درک کرد. فروتنی در خانواده خود را شکستن است و شکر به معنای آشکارسازی نعمت‌ها بوده و بخشش به معنای رهاسازی است.
وی ادامه داد: هر چه همدلی و درک تجربه مشترک خانواده بیشتر باشد، مقاومت خانواده در سیستم بیشتر می‌شود. همدلی می‌تواند از موضع دیگری نگریستن، از موضع دیگری احساس کردن و از موضع دیگری عمل کردن باشد. فروتنی در خانواده کاهش خودمیان‌بینی، کاهش تکبر و افزایش خضوع و تواضع است که در بسیاری از انبیاد از جمله نبی مکرم اسلام(ص) دیده‌ایم. شکر نیز جایگاه بسیار مهمی دارد. یعنی خوبی‌های خانواده را آشکار کنیم. احسان و انعام موجب برانگیخته شدن محبت در وجود انسان می‌شود و این امر مقاومت درون سیستمی خانواده را افزایش می‌دهد، زیرا سرمایه خانوادگی را در بعد نیاز عاطفی تأمین می‌کند.
