آیین افتتاحیه بخش معارفی چهل‌وششمین دوره مسابقات سراسری قرآن برگزار شد

به گزارش ایکنا از قم، آیین افتتاحیه مرحله نهایی چهل و ششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم در بخش معارف قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه به میزبانی استان قم با حضور مسئولین استانی و کشوری، متسابقان، قاریان و حافظان قرآن کریم، امشب 19 دی‌ماه در سالن همایش امامزاده سیدعلی(ع) قم برگزار شد.

این مراسم که با اجرای محمدهادی صلح‌جو همراه بود، با پخش  سرود جمهوری اسلامی ایران به صورت رسمی آغاز شد و سپس اسحاق عبداللهی، نفر اول چهل و ششمین دوره مسابقات قرآن کریم استان قم به تلاوت آیاتی از قرآن کریم پرداخت.

رسیدن به تکامل و تعالی با بهره گرفتن توأمان  از قرآن و معارف اهل بیت(ع)

در ابتدای این مراسم پیام آیت‌الله مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعیان توسط حجت‌الاسلام والمسلمین اسکندری، مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان قم قرائت شد که به شرح زیر است:

«بسم الله الرحمن الرحیم»

قال رسول الله صلی الله علیه وآله: «اِذَا التَبَسَت عَلَیکُمُ الفِتَنُ، کَقِطَعِ الَّیلِ المُظلِمِ فَعَلَیکُم بِالقُرآنِ.» ( اصول کافی ج2ص459)

در ابتدا لازم است از همه دست‌اندرکاران و مسئولان این مسابقات با برکت تقدیر و تشکر نمایم و امیدوارم این برنامه گام مفیدی در جهت معرفی و انتشار معارف ناب قرآنی و روایی باشد.

حقیقت این است که قرآن کریم در جایگاه نخست و پس‌از آن، کلام نورانی اهل‌بیت(ع)، دریایی زلال و بی‌پایان از معارف الهی است که انسان برای تکامل و تعالی به آن نیازمند است.

قرآن کریم که معجزه جاویدان برای همه نسل‌ها است و همچون خورشید، راه را نشان می‌دهد و نهج‌البلاغه که آن را در بلاغت و فصاحت و بیان معارف، برتر از کلام بشر دانسته‌اند و صحیفه سجادیه که زیباترین تعابیر خضوع و خشوع بندگان را در مقابل ذات پروردگار متعال در قالب‌ مناجات‌های دل‌نشین آورده است، همگی در صدد نشان‌دادن راه سعادت و بندگی به انسان و تخلق او به اخلاق الهی و زندگی در فضایی بالنده و عاری از ظلم و ستم و تشویق و اضطراب و آراسته به آرامش و نشاط، حق‌طلبی، خیرخواهی و نوع‌دوستی است. همان برنامه‌ای که نیاز همیشه انسان‌ها خصوصاً در دنیای امروز بوده و نسخه رهایی بشر از مصائب و دردهایی است که امروزه دچار آن است.

البته دست یافتن به این معارف و بهره بردن از آن، نیازمند آشنایی، فراگیری، انس و همراهی و سپس عمل و بکارگیری آن است. امیدوارم همه ما و خصوصاً جوانان عزیز بیش‌از پیش با این معارف آشنا شده و زندگی خود را براساس آن سامان دهند.

بار دیگر ضمن تشکر از همه مسئولین برگزاری و شرکت‌کنندگان در این مراسم، توفیقات الهی را برای همگان از خداوند متعال مسئلت دارم.»

قرآن و اهل بیت(ع) مفسر همدیگر هستند

حجت‌الاسلام والمسلمین اسکندری، مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان قم در این آیین افتتاحیه با اشاره به اینکه استان قم مفتخر به میزبانی این جمع نورانی است، اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب حرکت قرآنی به شیوه مطلوبی دنبال شده است؛ قرائت، حفظ صوت و لحن شرکت کنندگان زیادی در عرصه داخلی و بین‌المللی موجب افتخار مذهب، مکتب، ایران و عاشقان قرآن شدند.

وی ادامه داد: قبل از انقلاب متهم به عدم اهمیت به قرآن و توجه زیاد به اهل بیت(ع) بودیم که ما پاسخ‌مان این است که هر فردی اهل بیت(ع) را داشته باشد قطعا قرآن را دارد مگر می‌شود کسی اندیشه قرآنی نداشته باشد اما اهل بیت(ع) را داشته باشد؛ قرآن و اهل بیت مفسر همدیگر هستند.

اسکندری با اشاره به آیه «إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ؛ ما آن را قرآنى عربى قرار داديم باشد كه بينديشيد و همانا كه آن در كتاب اصلى [لوح محفوظ] به نزد ما سخت والا و پر حكمت است»، افزود: این آیه بیان دو حقیقت قرآن است حقیقت ظاهری که به صورت عربی مبین نازل شده است، کافیست ادبیات قرآنی، و زبان عربی را بدانیم و تعقل کنیم تا قرآن را به صورت ظاهری درک کنیم. امکان ندارد در عرصه قرآن قدم بگذاریم و دست خالی از معارف وحیانی باشیم؛ حقیقت باطنی قرآن برای همگان قابل دسترسی نیست چون قرآن تنزل یافته است و اگر حقیقت واقعی در اختیار ما بود درک نمی‌کردیم.

وی با اشاره به آیه 77 و 78 سوره واقعه «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ» اظهار کرد: کسی به حقیقت حقیقی در لوح محفوظ است دست پیدا نمی‌کند مگر کسی که طهارت باطنی داشته باشد؛ در احزاب آمده «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا» قرآن به این زیبایی فرموده که اهل بیت(ع) پاک و طاهر هستند و آمده‌اند تا بخشی از آنچه در لوح محفوظ است برای ما بیان کنند؛ رابطه خدا با انسان به وسیله عترت طاهره با قرآن تنظیم می‌شود و رابطه انسان با انسان با نهج البلاغه تنظیم می‌شود.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه قم گفت: در صحیفه سجادیه، انسان هر آنچه دارد به میدان می‌آورد تا با خدا ارتباط پیدا کند و این ارتباط جز با تواضع و فروتنی و دوری از تکبر و غرور تنظیم نمی شود؛ و در فقرات پایانی دعای عرفه امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه می‌فرماید: «وَ أَنَا بَعْدُ أَقَلُّ الْأَقَلِّينَ، وَ أَذَلُّ الْأَذَلِّينَ، وَ مِثْلُ الذَّرَّةِ أَوْ دُونَهَا؛ و من گذشته از این، کمترین کمتران و خوارترین خواران و همانند ذرّه یا کوچک تر از آنم.»

بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای مختلف برای جاری و ساری شدن قرآن در جامعه

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا عادل، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف در ادامه این آیین با اشاره به اینکه در آیه 77 تا 81 سوره واقعه خداوند می‌فرماید: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ أَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ» اظهار کرد: آیه «أَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ؛ آيا اين سخن را (اين قرآن را با اوصافي كه گفته شد) سست و كوچك مي‏‌شمريد؟ بسیار قابل تأمل است و باید مراقب باشیم که در برابر  قرآن کریم سستی نکنیم و نباید در جامعه اسلامی و حکومت اسلامی شاهد سستی در برابر ترویج معارف قرآن کریم باشیم، باید ببینیم که وقتی آیات قرآن خوانده می‌شود آیا ایمان ما افزایش پیدا می‌کند؟

وی ادامه داد: امسال برای دومین بار بخش معارفی مسابقات سراسری قرآن در شهر علم و اجتهاد برگزار می‌شود و ناگفته نماند که این مسابقات در رشته‌های حفظ و قرائت و ترتیل اهمیت خودش را دارد؛ اگر می‌خواهیم قرآن همگانی شوند یکی از راه‌های رسیدن به این مهم، برگزاری مسابقات حرفه‌ای است که انگیزه می‌دهد، الگوسازی می‌کند و خانواده‌ها را به حفظ و انس با قرآن ترغیب می‌کند.

عادل ضمن تشکر از اداره اوقاف قم بابت زحمات برگزاری این مسابقات، افزود: سازمان اوقاف با دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، با بیش از 20 دانشکده در سراسر کشور و حضور 5 هزار دانشجو در بخش معارف قرآن کریم که مروج قرآن هستند فعالیت می‌کند؛ و در حوزه تفسیری در بقاع متبرکه و ماه مبارک رمضان و کارگروه تخصصی ترویج قرآن در اداره اعزام مبلغ در حال فعالیت است.

معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه در پایان بیان کرد: تمام نهادها و ادرات باید از همه ظرفیت‌های خویش استفاده کنند تا قرآن در جامعه حاکم شود و آیات قرآن در جامعه ساری و جاری و کاربردی شود.

سپس گروه مدیحه‌سرایی و همخوانی انوارالهدی از گروه‌های ممتاز کشور به اجرای خویش پرداختند.

جهان‌بینی الهی و نظم زندگی آدمی را از قرآن بیابیم

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره سردار سلیمانی، همراهان شهیدش و شهدای مقاومت اسلامی، با اشاره به آیه 174 سوره نساء «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا؛ اى مردم در حقيقت براى شما از جانب پروردگارتان برهانى آمده است و ما به سوى شما نورى تابناک فرو فرستاده‏ ايم»، بیان کرد: بهترین معرف قرآن کریم، خود کتاب قرآن است که صفت و ویژگی‌های خودش را بیان کرده است؛ یکی نور بودن قرآن و روشنگری است، خصوصیت نور این است که ظلمت‌ها را برطرف می‌کند و تاریکی‌ها را می‌شکافد و راه را به ما نشان می‌دهد و غیر از نوری که خدا برای انسان و بشریت قرار دهد، نور دیگری در کار نیست و اگر خدا برای انسان نور قرار ندهد دیگر نوری در کار نیست و بقیه ظلمت است.

وی با اشاره به اینکه از صفات دیگر قرآن «هُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِینَ» است، کلام وحی با هدایت و بشارت، راه و آینده روشن را که موجب خوشحالی و سرور است به بشر نشان می‌دهد، اضافه کرد: اگر کسی به این کتاب ایمان آورد راه برای او روشن می‌شود؛ قرآن در بیان دیگر می‌فرماید که «هَذَا بَیَانٌ لِلنَّاسِ»، کتاب الهی تبیین کننده و بیانگر است و حقایق را برای انسان‌ها بیان می‌کند؛ بدون این کتاب حقایق بر آدمی پوشیده می‌ماند و این کتاب حقایق عالم و هستی را بر انسان آشکار می‌کند.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه افزود: از دیگر صفات که قرآن به خودش نسبت می‌دهد «وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ»  است، قرآن موعظه، تذکر، یادآوری و وعظ برای اهل تقوا است؛ در بیان دیگر قرآن کریم در آیه ۱۰۴ سوره انعام می‌فرماید: «قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ»؛ این کتاب بصیرت‌افزا است و چشم‌ها را روشن می‌کند تا انسان حقایق را مشاهده کند؛ گاهی اوقات چشم دل‌مان بر حقایق بسته است و حقایق را نمی‌بینیم.

عباسی با اشاره به اینکه «وَ هُدًى وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ»، قرآن کتابی برای هدایت و رحمت از جانب پروردگار است، گفت: چه نعمتی بالاتر و بزرگ‌تر از اینکه خدای عالم با ما انسان‌ها سخنی روشن، بی‌پرده و محکم و «و لاریب فیه» داشته باشد، سخنی که هیچ تردیدی در آن نیست؛ علم حقیقی متصل به علم بی پایان الهی است و باید از آن ریشه گرفته باشد.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به آیه ۱۷۴ سوره نساء «یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ»، ابراز کرد: ما چنین مائده الهی در اختیار داریم و کم توفیقی است اگر از این نعمت الهی استفاده نکنیم و مشمول این شکوه شویم «وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا؛ و پیامبر [خدا]گفت پروردگارا قوم من این قرآن را رها کردند.»؛ به لطف الهی پس از انقلاب اسلامی اقبال دل‌ها مخصوصا جوانان به سمت و سوی قرآن و معارف آن افزایش پیدا کرده است، باید به متسابقان داوران و دست اندرکاران این رویداد قرآنی تبریک گفت که در این راه قدم گذاشتند.

گم‌گشتگی بشریت به‌دلیل جهل از معنای زندگی است

وی با بیان اینکه ما انسان‌های روزگار کنونی کمتر از روزگاران گذشته و عصر جاهلیت درگیر و مبتلای جهل نیستیم، تصریح کرد: ظلمت اولی که بشر به آن مبتلا بوده و هم چنان ادامه دارد، ظلمت در تفسیر عالم و جهان بینی است؛ چه تصویری از مبدا و مقصد عالم داریم در این میان ما چه می‌کنیم و چه وظیفه‌ای داریم؟ اگر وظیفه خویش را ندانیم گرفتار ظلمت جهان‌بینی و اعتقاد می‌شویم؛ گم‌گشتگی بشر و ندانستن مسیر امروز در این است که معنای زندگی چیست؟ اگر پاسخ برای بشریت روشن نباشد گرفتار بدترین ظلمت و تاریکی می‌شوند و این همان ظلمت جهان‌بینی است.

عباسی با بیان اینکه منکران الوهیت بحث شر در عالم را به عنوان شبهه مطرح می‌کنند، یکی از اموری که انسان را دچار ظلمت می‌کند این است که تفسیر واقعی از گرفتاری‌ها و مشکلات ندارند، گفت: علامه مطهری بیان می‌کند: «با خودم تأمل کردم اگر در مسیر روشن شدن حقایق و معارف الهی نبودم و به دستم نمی‌رسید وضعم چگونه می‌شد؟ اگر نمی‌آمدم الان چگونه بود احتمالا وضعیت دنیایی‌ام بهتر بود، ولی دیدم من ماندم و به حقایقی رسیدم که وقتی این را با آنچه از دست دادم و به آن نرسیدم اصلأ قابل مقایسه نیست و این سرمایه را با عالم معاوضه نمی‌کنم.»؛ این که هستی برای انسان معنا پیدا کند، به نورانیت بالایی می‌رسد و اگر معنای دقیق از عالم نداشته باشیم دچار سردرگمی خواهیم شد.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه بیان کرد: اولین عرصه که به انسان روشنی می‌دهد تفسیر درست عالم شناخت خدا و مبدأ و مقصد عالم است. باید ببینیم که صحیفه سجادیه چگونه خالق هستی را معرف کرده و رابطه ما را با حقیقت قدسی خدای متعال چگونه ترسیم می‌کند؛ غرق نعمت‌ها هستیم و توجهی به عظمت این نعمت نداریم که به برکت بودن سر این سفره و مائده الهی معرفت و شناخت واقعی پیدا کردیم؛ بعد از جهان‌بینی آنچه راهنما و گره‌گشای کار ماست، عمل و رفتار و کردار ما است که باید بر اساس نگاه ما به هستی باشد و ساحت فردی و نظامات اجتماعی خویش را از قرآن بیابیم؛ دین خدا، کتاب و وحی و انبیا نیامدند که تنها جهان‌بینی را ارائه کنند، بلکه نظام رفتار فردی و توصیه اخلاقی و اجتماعی را هم برای ما تبیین کرده‌اند.

وی با بیان اینکه دومین عرصه و ساحتی را که قرآن برای ما تبیین می‌کند نظام زندگی است که باید زندگی ما در تناسب با جهان‌بینی و اعتقاد باشد، مگر می‌شود انسانی ایمان به مبدأ و منتهای عالم داشته باشد، ولی در عمل به هر شکلی خواست رفتار کند؟ گفت: بشر در نظامات زندگی گرفتار شده و باید به نور مبین و راهنمای بشر برگردد؛ قرآن کریم ما را به طریقت و مدنیت و سبک زندگی حقیقی هدایت می‌کند؛ در واقع قرآن ما را به تمدن و مدنیت هدایت می‌کند تا از ظلمت تمدن مادی و مادی‌اندیش رهایی یابیم، چراکه اساس این تمدن فردیت و لذت‌محوری است و پیامد‌های تلخ آن را نیز می‌بینیم؛ بخشی از حوادث تلخ و فجایع امروزی در جهان، بخشی از این پیامد‌های تلخ نگاه به عالم است.

عباسی یادآور شد: برخی از سردمداران غرب از تمدن مادی و ماده محور در برابر تمدن الهی دفاع می‌کند و در واقع آنچه در عالم وجود دارد مواجهه تمدنی است، یک مدنیت در سایه کتاب الهی و مدنیت دیگر بر اساس مادی‌گرایی سودگرایی و لذت‌گرایی؛ کتاب الهی طریقه و نظام زندگی اجتماعی را به بشر هدیه کرده تا ظلمت فراگیری که بشر به آن مبتلا است را برطرف کند.

در ادامه سیدمحمد حسینی‌پور، نفر اول چهل و ششمین دوره مسابقات قرآن کریم جمهوری اسلامی به قرائت آیاتی از کلام‌الله مجید پرداخت و پس از آیین افتتاحیه، آزمون کتبی در هر سه رشته معارف قرآن کریم، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه برگزار شد.

شرکت‌کنندگان در بخش معارفی مسابقات قرآن کریم از 8 صبح فردا 20 دی‌ماه تا 22 دی‌ماه به مدت سه روز به رقابت می‌پردازند و در هر رشته از پنج نفر از برگزیدگان تقدیر خواهد شد.

از مجموع ۷۷ نفر شرکت کننده بخش معارفی این مسابقات؛ در بخش تفسیر ۱۴ نفر از برادران و ۱۵ نفر از خواهران، در بخش صحیفه سجادیه 8 نفر از برادران و ۹ نفر از خواهران و در بخش نهج البلاغه ۱۳ نفر از برادران و ۱۸ نفر از خواهران شرکت دارند. 

یادآور می‌شود؛ ۲۳ دی‌ماه از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۱:۳۰ مراسم اختتامیه این مسابقات برگزار می‌شود.

گزارش از مژگان فرهنگیان و عکس از حسین شاهبداغی