ابرمرد جهاد و اجتهاد + فیلم

آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی، فرزند سیدمصطفی کاشانی از مراجع تقلید عتبات و از خاندانی شریف و روحانی بود. وی در ۱۲۶۴ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. این فقیه بزرگوار آموزش‌های مقدماتی را در دوران کودکی و نوجوانی در تهران نزد پدرش و دیگر استادان فرا گرفت و سپس در دوران جوانی به همراه پدر از راه عتبات عالیات، به خانه خدا مشرف شد و پس از زیارت بیت‌الله الحرام در نجف اشرف سکنی گزید. آیت‌الله کاشانی در نجف اشرف نزد پدرش و علمای بزرگی چون آخوند خراسانی و حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی به یادگیری فقه و دروس دینی پرداخت و در ۲۵ سالگی به درجه اجتهاد نایل شد. ایشان برای اجتهاد از مراجع مشهوری چون میرزا محمدتقی شیرازی، شیخ العشریعه اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، آقا سید ابوالحسن اصفهانی و سید اسماعیل صدر، اجازه گرفت و از همان زمان مورد توجه و اعتماد عموم علما و مراجع واقع شد.

وی علاوه بر تحصیل فقه و دروس دینی به آموزش و  پرورش افراد و تجهیز جوانان به علوم و فنون جدید نیز علاقه‌مند بود. از این‌رو در نجف اشرف با کمک برخی بزرگان، مدرسه علوی را تأسیس کرد که علاوه بر علوم و معارف اسلامی، درس‌هایی مانند ریاضیات و فنون نظامی نیز در آن تدریس می‌شدند. این مدرسه که با استقبال فراوان گروه‌های مذهبی مواجه شده بود، خشم سنت‌گرایان متعصب مذهبی را برانگیخت اما با حمایت میرزا محمدتقی شیرازی از کاشانی مخالفت متعصبان راه به جایی نبرد.آیت‌الله کاشانی دارای سابقه مبارزاتی طولانی علیه استعمار انگلیس بود؛ سابقه‌ای که او را در نهضت ملی نفت با محمد مصدق همراه ساخت. کاشانی در زمان حضورش در عراق، همواره در مخالفت‌ها با سیاست‌های انگلیس مشارکت داشت. در حمله ارتش انگلیس به عراق در طول جنگ جهانی اول، کاشانی همراه شیعیان عراق پیرو فتوای جهاد برخی علما، برای دفاع دست به اسلحه بردند. کاشانی زمانی که حکم اعدامش به‌صورت غیابی توسط فرماندهی ارتش انگلیس صادر شد، مخفیانه به ایران بازگشت. در آن زمان ایران نیز در اشغال متفقین بود، انگلیس در ایران با همکاری حکومت وقت ایران در دوران نخست‌وزیری علی سهیلی، توانست آیت‌الله کاشانی را به اتهام همکاری با افسران نظامی آلمان دستگیر کند. او که پیش از این اتفاق به مدت یکسال در قم به‌صورت مخفیانه به سر می‌برد، دستگیر شد و مدت ۲۸ ماه در زندان‌های رشت، اراک و کرمانشاه محبوس نگاه داشته شد و سرانجام در شهریور ۱۳۲۴ خورشیدی با صدور حکم آزادی‌اش به تهران بازگشت.

آیت‌الله کاشانی از ۱۳۰۰ خورشیدی که تازه از عراق به ایران بازگشته بود، تحرکات سیاسی خود را آغاز کرد و در آذر ۱۳۰۴ خورشیدی در انتخابات مجلس شورای ملی شرکت کرد و نماینده مردم تهران شد. حفظ ذخایر نفت و جلوگیری از چپاول و غارت آن به وسیله بیگانگان و جلوگیری از نابودی این ثروت به دست غارتگران بین‌المللی از مهمترین سرفصل‌های مبارزاتی آیت‌الله کاشانی از آغازین روزهای حضورش در عرصه سیاسی ایران بود. در هشتم دی ۱۳۲۹ خورشیدی در اجتماعی که به دعوت آیت‌الله کاشانی و دیگر گروه‌های سیاسی در میدان بهارستان برگزار شد، قطعنامه‌ای صادر شد که در آن ملی شدن صنعت نفت خواسته تمام طبقات ملت ایران قلمداد شده بود. به‌دنبال این اقدام، برخی دیگر از علما و مراجع تقلید با صدور بیانیه‌هایی به حمایت و تجلیل از آیت‌اللّه کاشانی و عملکرد او در زمینه ملی شدن صنعت نفت پرداختند. به پشتوانه همین کوشش بی‌دریغ مردم و علما بود که لایحه ملی شدن صنعت نفت در ۲۹ اسفند در مجلس سنا به تصویب رسید.

این عالم وارسته، سرانجام پس از یک عمر، تلاش و مبارزه برای کوتاه کردن دست استعمارگران از منابع ایران، در حالی که نهضت ملی شدن صنعت نفت به‌دنبال کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ با شکست روبرو شده بود، در ۲۳ اسفند ۱۳۴۰ خورشیدی در همان خانه‌ای که متولد شده بود، چشم از جهان فرو بست.