بایسته‌های تحول در حوزه علمیه تعداد اخبار:28
یکی از نیازهای مهم حوزه علمیه در شرایط کنونی، اجرای طرح تحول در حوزه و برنامه‌ریزی بلندمدت، دقیق و زمان‌بندی‌شده براساس این طرح تحول و اهداف مورد نظر است. امروز حوزه‌های علمیه در زمینه‌های گوناگون می‌تواند نقش‌آفرین باشد و باید رسالت خود را دقیق، علمی، قانع‌کننده و ناظر به اندیشه‌های رایج جهان از طریق اجتهاد پاسخ. بی‌توجهی به این امر می‌تواند به حذف دین از صحنه زندگی و انزوای روحانیت منجر شود.
استاد جامعة المصطفی(ص) تأکید کرد؛
توسعه و تعمیق رویکرد قرآنی در اجتهاد با تصویب رشته‌های نوین
عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث جامعة المصطفی(ص) العالمیة با اشاره به تصویب رشته دکتری تفسیر موضوعی با سه گرایش از سوی وزارت علوم، اظهار کرد: با تصویب این رشته‌ها نگاه قرآنی به مباحث احکام که تاکنون بر محور روایات بوده توسعه زیادی خواهد یافت و تحولات بیشتر و عمیق‌تری هم در این عرصه ایجاد خواهد کرد.
حجت‌الاسلام مهدی رستم‌نژاد:
بهره‌گیری جامعه از خروجی‌های حوزه علمیه نیازمند ساماندهی فرانهادی است
معاون آموزش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه حوزه علمیه قم وارد مرحله جدیدی از زندگی خود شده و تأثیرات بین‌المللی آن را شاهد هستیم، اظهار کرد: اگر حوزه نیازهای جامعه را ملاحظه کند و تولید متن و تربیت روحانیت انجام شود، آیا از این جا به بعد هم بار بر دوش حوزه است؟ ما تلاش می‌کنیم زمینه‌ها را برای بهره‌مندی از خروجی‌های حوزه فراهم کنیم، ولی نهادهای دیگر هم باید همت جدی داشته باشند.
آیت‌الله محقق داماد در گفت‌وگو با ایکنا:
نگران تضعیف اخلاق در حوزه هستم / حوزه؛ قدیمی‌ترین مرکز علمی و فرهنگی ایران
رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم با اشاره به افتخارات اخلاقی، علمی و آموزشی حوزه علمیه قم، گفت: مدارکی در بیت ما وجود دارد که نشان می‌دهد یکی از دغدغه‌های اصلی آیت‌الله حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، تربیت طلاب متخصص به اخلاق حسنه بود، اما امروز به عنوان فارغ‌التحصیل حوزه قم همواره دغدغه آن را دارم که خدای‌ناکرده اخلاق در حوزه ضعیف شود.
حجت‌الاسلام جهانگیری:
انقلاب فقهی در حوزه ایجاد شود / لزوم تولید گفتمان مشترک انقلابی برای جهان
مبلغ بین‌المللی و استاد حوزه گفت: برای انقلاب مبتنی بر فقه انقلاب در فقه هم لازم است زیرا انقلابی که می‌خواهد چندوجهی باشد باید فقه آن هم چندوجهی باشد.
حجت‌الاسلام اکبرنژاد مطرح کرد:
راهکار‌های برون‌رفت حوزه از وضع کنونی؛ تحول یا کاهش سطح انتظارات
تولیت مؤسسه فقاهت و تمدن‌سازی با بیان اینکه عملکرد 42 ساله روحانیت قابل قبول نیست، گفت: ما یا باید انتظارات از حوزه را کم کنیم و یا قدر خودمان را توسعه دهیم و حوزه و روحانیت را متحول کنیم.
سهیل اسعد:
حوزه در اجرای سبک زندگی اسلامی در درون خود موفق نبوده است
مبلغ و فعال فرهنگی اجتماعی بین‌المللی با بیان اینکه حوزه در اجرای سبک زندگی اسلامی در درون خود موفق نبوده، تأکید کرد: متأسفانه ما بعد از 40 سال که از انقلاب می‌گذرد نتوانسته‌ایم به وظیفه خود عمل کنیم؛ ببینیم قبل از انقلاب چگونه زندگی می‌کردیم و امروز چگونه زندگی می‌کنیم.
استاد مؤسسه فقاهت:
تربیت دینی بدون در نظر گرفتن توان مخاطب توفیقی ندارد / لزوم آشنایی فقیه با اصول تربیت
استاد مؤسسه فقاهت و تمدن‌سازی با بیان اینکه قرآن در طول 23 سال نازل شد تا مخاطب ظرفیت پذیرش داشته باشد، تأکید کرد: نماز هم که جزء ارکان دین است، تدریجاً ابلاغ شده است؛ بنابراین در رفع ناهنجاری‌هایی مانند بدحجابی هم باید اصالت را به تدریج بدهیم.
حجت‌الاسلام هاشمی همدانی مطرح کرد:
تحول در حوزه با متون 180 سال قبل رخ نمی‌دهد
استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه فعالیت‌های خوبی در حوزه صورت گرفته است، ولی فرهنگ تحول نهادینه نیست، گفت: نبود فرهنگ تحول، نداشتن رویکرد بین‌المللی در فقه، تفسیر و کلام و ... و اصرار بر متون 180 سال قبل، سبب شده است تا روند تحولی حوزه کند باشد.
حجت‌الاسلام رفیع‌پور تبیین کرد؛
تحول در فقه با فهم اجتماعی نص و روزآمدی مسائل / چرا جامعه فقه را پس می‌زند
استاد کلام و فلسفه حوزه علمیه با بیان اینکه در اذهان مردم فقه فردی دنبال کشیدن خط قرمز و ایجاد محدودیت است و جذابیتی ندارد، گفت: ما نتوانستیم فقه فردی را اجتماعی و بر آن اساس جامعه را اداره کنیم. فقهی که جامعیت دارد و نیازهای عصر جدید در آن دیده شود جذابیت دارد و می‌تواند انسان معاصر را با فواید فتوا اقناع کند؛ امروز نگاه از بالا به پایین و «از ما به یک اشاره/ از تو به سر دویدن» جوابگو نیست.
حجت‌الاسلام ایزدهی:
عدم هدفمندی و پرداختن به انتزاعیات؛ دو مانع کارآمدی و تحول در حوزه علمیه
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر اینکه حوزه علمیه امروز در مدرک‌گرایی غش کرده و به جای «حجت‌الاسلام» عنوان «دکتر» غلبه یافته است، گفت: هنوز لمعه خواندن عجیب است، ولی جایگزین هم نداریم. امروزه فقه کار خود، حقوق کار خود را و فلسفه و جامعه هم کار خود را می‌کند؛ هدفمند نبودن و ناظر به عینیت نبودن، حوزه را جامانده کرده است، اگرچه کارهای بزرگی هم انجام شده است.
حجت‌الاسلام رهدار بیان کرد:
ضرورت گذار از فقه اصغر و ایجاد سازمان مرجعیت
رهدار ضمن بازشماری تحولات بایسته در سه عرصه حوزه، مرجعیت و روحانیت، تصریح کرد: ابتنای نظام ارزشی حوزه بر فقه اصغر موجب شده چهره دین در ذهنیت مسلمانان و غیرمسلمانان یک چهره ناکارآمد جلوه کند. همچنین باید مرجعیت را از وضعیت کنونی خارج کنیم، چون این ساختار نسبت حداقلی با مأموریت‌های اسلامی دارد. مأموریت اسلام با ظرفیت کنونی بیت مرجعیت امکان تحقق ندارد.
حجت‌الاسلام امیدی:
راهبردهای تحول در حوزه علمیه از منظر شهیدصدر / ضعف در پرورش مجتهد مطلق
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) ضمن بیان رسالت حوزه از دیدگاه شهید صدر بیان کرد: با توجه به منظر شهید صدر در رسالت حوزه، فقه هم باید تحول پیدا کند، جذاب شود و در همه ساحات به شکل جامع، فراگیر و توانمند به پیش رود تا بتواند نیازهای این جهان را ترسیم کند. راهبرد دیگر شهید صدر دفاع از اسلام در حوزه نظر و عینیت اجتماعی است.
پیشنهاد آیت‌الله غروی؛ ایجاد نظام آموزشی دوگانه در حوزه / مرجعیت خُم رنگرزی نیست
استاد حوزه علمیه با ارائه پیشنهاد ایجاد نظام آموزشی دوگانه در حوزه گفت: نظام سنتی و جدید در همه جای دنیا وجود دارد و ما هم در حوزه می‌توانیم متناسب با شرایط خودمان این دو را داشته باشیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد رهدار:
سناریوهای آموزش و پژوهش حوزه پاسخگوی نیازهای متکثر اجتماعی نیست
رئیس مؤسسه فتوح اندیشه با تأکید بر اینکه فقه بسیط و سنتی عامل بخشی از انزوای حوزه است و مخاطراتی را ایجاد کرده، گفت: حوزه سناریوهای آموزش و پژوهش کمی دارد و تنوع آن به اندازه تغییرات و تنوعات اجتماعی نیست؛ از این رو خروجی نظام آموزشی آن متناسب با مشاغلی که طلاب در آینده انتخاب می‌کنند، نخواهد بود.
یک طلبه زبان‌دان بیان کرد:
سایه مدرک‌گرایی بر انگیزه‌های معنوی طلاب / حاکمیت فرهنگ یا الفبای قرآنی
مبلغ پرتغالی‌زبان حوزه علمیه خواهران با انتقاد از اینکه بخش عظیمی از سال‌های طلبگی صرف مطالعه ادبیات عرب و مقدمات می‌شود، بیان کرد: طلاب به محض ورود به حوزه، در چارچوب‌های تعریف شده گیر می‌افتند و از هدف اصلی، که ساختن خود و جامعه‌سازی است، بازمی‌مانند. در واقع حفظ انگیزه ابتدایی طلاب از طریق ترویج فهم و تدبر قرآنی مهم است. به طوری که فرهنگ قرآن بر دروس حوزوی و نه صرفاً الفبای قرآن حاکم شود.
حجت‌الاسلام شریفی پاسخ داد؛
فقه؛ دانشی زنده یا در حال مرگ
استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ضمن تحلیل و پاسخ به سخنان برخی فقه‌ستیزان علیه فقه و فقها، اظهار کرد: من نیز از جمله کسانی هستم که به شیوه‌های آموزشی و هم به روش‌های پژوهشی و هم به روش‌شناسی فقاهت و اجتهاد نقد دارم، اما این کجا و نقدهای بی‌پایه‌ای که معلول انگیزه‌های شخصی و اغراض سیاسی و غیرعلمی‌اند کجا؟
در گفت‌وگو با ایکنا تبیین شد؛
الزامات و بایسته‌های تحول از نگاه معاون آموزش حوزه‌های علمیه
معاون آموزش حوزه با اشاره به تدوین درخت‌واره دانشی به مثابه نقشه راه علمی حوزه‌ها برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، نظام و امور بین‌الملل، اظهار کرد: اگرچه در برخی موارد وارد فاز عملیاتی شده‌ایم، ولی اهداف، سرفصل‌ها و زیرساخت‌های این رشته‌ها باید فراهم شود تا به مرحله نظریه‌پردازی عملیاتی برسیم. کارهای جزیره‌ای به شکل نظام‌مند و فرماندهی‌شده از سوی یک اتاق فکر، به تدریج در حال رخ دادن است.
استاد سطح عالی و خارج حوزه علمیه بیان کرد:
کاستی‌های اجرایی را بر سر فقه نکوبیم / سبقت مسائل نوپدید از فقه
استاد سطح عالی حوزه علمیه ضمن تأکید بر لزوم تحول در فقه برای کارآمدی بیشتر، گفت: باید معلوم شود که چه مقدار از مشکلات ناشی از کمبودهای فقهی و تا چه حد ناشی از نخواستن‌ها، نتوانستن‌ها و ... دیگران است؛ لذا نباید هر جا در کشور مشکلی پیش آمد آن را به ضعف فقه ربط دهیم.
معاون آموزش حوزه:
حوزه در حال پوست‌اندازی در بخش آموزش است
گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: حوزه در حال پوست‌اندازی جدید از حیث آموزشی است زیرا ۱۲ عنوان درس اخلاق در برنامه درسی دیده شده که با نگاه خاص و پلکانی همراه بوده است.
آیت‌الله فاضل لنکرانی هشدار داد:
برخی به نام تحول، در پی سقوط حوزه هستند/ تلاش برخی برای گرفتن فتوا در مورد عدم وجوب حجاب
گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در درس خارج خود تصریح کرد: امروز دوران شکوفایی حوزه‌هاست، ولی متاسفانه برخی به نام تحول می‌خواهند دوران سقوط حوزه را شروع کنند؛ نتیجه این افکار سقوط روحانیت و خدای ناکرده سقوط دین است.
استاد دانشگاه مفید:
نهادهای اجرایی متقاضی جدی تحقیقات علمی نیستند/ انبوه‌سازی پژوهش‌های غیرکاربردی
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد دانشگاه مفید با اشاره به انبوه‌سازی پژوهش‌ها در پی ارزیابی کمی وزارت علوم، گفت: هر چیزی تابع عرضه و تقاضاست؛ نهادهای کشور با وجود اینکه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، متقاضی جدی تحقیقات مراکز علمی نیستند و تا تقاضا نباشد عرضه مناسب هم وجود نخواهد داشت.
رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه:
تعارضی میان فقه سنتی و مدرن وجود ندارد/ عدول از فقه جواهری گره‌گشایی نمی‌کند
گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه با بیان اینکه همه اعم از بزرگان و نسل جدید حوزه خواهان تحول هستند، گرچه در روش تحقق آن اختلاف است، تصریح کرد: عدول از سنن حوزوی و فقه جواهری در بحث تحول در حوزه و دروس و علوم و در رأس آن فقه نمی‌تواند دردی از ما دوا کند.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه:
اتاق فکر و فرماندهی برای تحقیقات حوزوی ایجاد شود/ سامان‌ناپذیری نسبی پژوهش‌ها
گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون آموزش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه پژوهش‌های کنونی از نقشه راه طولانی‌مدت و جامع پیروی نمی‌کند، اظهار کرد: نهادهای کارآمد و قوی برای فرماندهی پژوهش در حوزه نداریم و این امر سبب تک‌روی خودجوش برخی مراکز می‌شود؛ لذا اتاق فکر و فرماندهی واحد برای تحقیقات حوزوی باید ایجاد شود.
معاون پژوهش پژوهشگاه حوزه و دانشگاه:
تلقی نادرست از یکدیگر مهمترین مانع وحدت حوزه و دانشگاه است
گروه حوزه‌های علمیه ــ معاون پژوهش پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: برخی دانشگاهیان، حوزه را در راس قدرت و حاکمیت می‌دانند که چندان به دانشگاهیان توجه ندارند و برخی در حوزه هم برخی از دانشگاهیان را دارای افکار لیبرال و جدا از فضای بومی کشور می‌داند و این به نظر من از موانع جدی وحدت است.
استاد دانشگاه علم و صنعت:
حوزه از تحولات عقب نماند/ تولید هوش مصنوعی «دستیار فقیه»
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد دانشگاه علم و صنعت با تاکید بر اینکه حوزه نباید از تحولات دنیا عقب بماند گفت: حوزه در طول یک سال و نیم گذشته تلاش کرده تا سیستم «دستیار فقیه» را طراحی و به کمک فقاهت و اجتهاد بیاورد.
مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزه:
مرجعیت اجتماعی روحانیت با عدم تحول حوزه به مخاطره می‌افتد
گروه حوزه‌های علمیه ــ مسئول جدید دبیرخانه شورای عالی حوزه‌های علمیه تاکید کرد: شرایط فعلی حوزه امروز با دوره تأسیس متفاوت است زیرا تحولات زیادی در زندگی مردم رخ داده لذا باید مسئله تحول جدی گرفته شود وگرنه این نگرانی وجود دارد که دیگران جای مرجعیت روحانیت را بگیرند.
گام جدید حوزه در مسیر تحول اجتهادی با ایجاد درس جدید «الفائق فی الاصول»
گروه حوزه‌های علمیه ــ با ابلاغ مدیرحوزه‌های علمیه، کتاب «الفائق فی الاصول» امسال به صورت آزمایشی جزء برنامه درسی رسمی حوزه قرار گرفته است و طلاب پایه نهم و دهم حوزه می‌توانند درس الفائق را در سامانه آموزش انتخاب و ثبت نام کنند.
«فردا دير است...»/1
راهكارهای تحول در حوزه علميه از نگاه مقام معظم رهبری
گروه سياسی: حضرت آيت‌الله خامنه‌ای سال گذشته در ديدار با نخبگان حوزه، با تأكيد بر لزوم تحول در حوزه‌های علميه، راهكارهايی برای هدايت اين تحول در مسير صحيح و درست ارائه كردند.
