بُعد فرهنگى، یکی از ابعاد برجسته زندگى ائمه اطهار(ع) است

حجت‌الاسلام علی امینی، رئیس حوزه علمیه ولی‌عصر(عج) خرمدره در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از زنجان، گفت: آگاهی‌های تاریخی درباره زندگی امام جواد(ع) چندان گسترده نیست، زیرا افزون بر آن‌که محدودیت‌های سیاسی همواره مانع از انتشار اخبار مربوط به امامان معصوم(ع) می‌شد، تقیه و شیوه‌های پنهانی مبارزه که برای حفظ امام و شیعیان از فشار حاکمیت بود، عامل مؤثری در عدم نقل اخبار زندگی ایشان در منابع تاریخی است.
وی اظهار کرد: زمانی که امام رضا(ع) به خراسان برده شد، هیچ‌یک از اعضای خانواده خود را به همراه نبرد و در آنجا به تنهایی زندگی می‌کرد و از اخبار مربوط به شهادت امام رضا(ع) چنین بر می‌آید که امام جواد(ع) آن هنگام در مدینه اقامت داشت و تنها برای غسل پدر و اقامه نماز در طوس حضور یافت.
مأمون، ارتباط شیعیان با امام جواد(ع) را زیر نظر داشت
رئیس حوزه علمیه ولی‌عصر(عج) خرمدره با اشاره به سیره امام جواد(ع)، عنوان کرد: امام جواد(ع) در سال 195 هجری در مدینه ولادت یافت و القابی مانند «رضی» و «متقی» در طول زندگی ایشان به وی نسبت داده شد.
حجت‌الاسلام امینی با بیان این‌که کنترل کردن امام جواد(ع) یکی از سیاست‌های مأمون بود، تأکید کرد: مأمون برای انجام این هدف، دختر خود را به عقد ایشان درآورد و به همین دلیل به راحتی می‌توانست از طرفی امام را در کنترل خود داشته باشد و از طرف دیگر آمد و شد شیعیان و تماس‌های آنان را با آن حضرت زیر نظر بگیرد.
این کارشناس مسائل مذهبی با بیان این‌که یکى از ابعاد بزرگ زندگى ائمه اطهار(ع)، بّعد فرهنگى است، عنوان کرد: این پیشوایان بزرگ هریک در عصر خود فعالیت فرهنگى داشته در مکتب خویش شاگردانى تربیت مى‌‏کردند و علوم و دانش خود را توسط آنان در جامعه منتشر می‌کردند.
وی با اشاره به این‌که روش فعالیت‌های فرهنگی ائمه اطهار(ع)، بسته به موقعیت اجتماعی متفاوت بود، تصریح کرد: از دوره امام جواد(ع) تا امام عسکرى(ع) به دلیل فشارهاى سیاسى و کنترل شدید توسط دربار خلافت، شعاع فعالیت آنان بسیار محدود بود و از این‏ نظر تعداد راویان و پرورش‌یافتگان مکتب آنان نسبت ‏به زمان حضرت صادق(ع) کاهش بسیار چشم‌گیرى داشت.
رئیس حوزه علمیه ولی‌عصر(عج) خرمدره در پایان با اشاره به این‌که با تمام محدودیت‌های موجود، امام جواد(ع) شاگردان بزرگی تربیت کردند، یادآور شد: در میان همین تعداد محدود اصحاب و راویان آن حضرت، چهره‌‏هاى درخشان و شخصیت‌هاى برجسته‏‌اى مانند على‌بن مهزیار، احمد‌بن محمد‌بن ابى‌نصر بزنطى، زکریا‌بن آدم، محمد‌بن اسماعیل‌بن بزیع، حسین‌بن سعید اهوازى، احمد‌بن محمد‌بن خالد برقى به چشم می‌خوردند که هریک در صحنه علمى و فقهى وزنه خاصى به شمار مى‌‏رفتند، و برخى داراى تألیفات متعدد بودند.