بررسي نمازخانه‌‍‌هاي مبادي ورودي مشهد/وقتی همه چیز برای یک خلوت معنوی فراهم می‌شود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در ادامه سلسله‌‎ گزارش‌های بررسی وضعیت نمازخانه‌ها و مساجد محوری مشهد مقدس این‌بار میهمان پایانه مسافربری امام رضا(ع)، راه‌آهن و فرودگاه شهیدهاشمی‌نژاد مشهد مقدس شدیم.
سکانس اول/ پایانه مسافربری امام رضا(ع) مشهد
لحظات ملکوتی اذان مغرب است، وارد پایانه مسافربری امام رضا(ع) واقع در انتهای خیابان امام رضا(ع) می‌شویم. پایانه چندان شلوغ به نظر نمی‌رسد. حدود صد متری که به پیش می‌رویم، گنبد فیروزه‌ای نمازخانه از دور پیداست، «نمازخانه و حسینیه امام رضا(ع)». می‌توان گفت نمازخانه در مرکزیت پایانه بنا شده و سهل‌الوصول است.
خوشبختانه برخلاف معماری نامناسب و مغایر با فرهنگ دینی بسیاری از نمازخانه‌ها و مساجد شهر، در این نمازخانه ورودی بانوان و آقایان به صورت مجزا و در دو ضلع واقع شده است. آقایان از ضلع روبرو و بانوان از ضلع شرقی برای به جاآوردن فریضه نماز وارد می‌شوند.
به وضوخانه مراجعه می‌کنیم، این محل نیز برای سهولت در مجاورت نمازخانه قرار دارد. در نگاه اول نظافت محل قابل قبول به نظر می‌رسد اما با نگاهی دقیق‌تر وجود مواردی چون خالی بودن برخی از ظروف مایع و نظافت نامطلوب سرویس مشخص‌تر می‌شود.‌ از وضوخانه خارج شده و برای اقامه نماز وارد نمازخانه می‌شویم. به محض ورود، به هم‌ریختگی کفش‌ها و نظافت نامناسب جلوی در و فرش‌های نمازخانه از شوق انسان برای اقامه نماز در این مکان می‌کاهد.

فضایی که به جهت شاخصه‌های معنوی‌اش باید از پاکیزگی، جذابیت و زیبایی خاصی برای نمازگزار برخوردار باشد، متأسفانه در همان نگاه اول تداعی‌گر یک ذهنیت منفی از این فضای معنوی در ذهن نمازگزار دارد. در همین فکرها هستم که اندک اندک نماز آغاز می‌شود. خوشبختانه نمازخانه امام جماعت دارد و نماز جماعت در این محل برپا می‌شود، استقبال کارمندان، زائران و مجاوران نیز نسبتا خوب به نظر می‌رسد.
وجود سیستم سرمایشی، گرمایشی و تهویه مناسب، صندلی‌ ویژه سالمندان و بیماران، مهرهای سالم و کتابخانه ادعیه و قرآن کریم از جمله نقاط مثبت این نمازخانه به شمار می‌رود درحالی که با کمال تعجب نمازخانه اصلا چادر نماز ندارد! به همین جهت بانوانی که در حالت عادی از پوشش چادر استفاده نمی‌کردند و پوشش آنان شایسته اقامه نماز نبود، مجبور بودند بدون چادر نماز را به جا آوردند... به هر روی نماز پایان می‌یابد و از اين نمازخانه خارج می‌شویم.
 
سکانس دوم/ ایستگاه راه‌آهن
در ادامه سری به ایستگاه راه‌آهن مشهد واقع در بولوار شهیدکشوری، میدان راه‌آهن می‌زنیم. یک از مهم‌ترین ویژگی‌های یک نمازخانه آن‌هم در چنین محل‌هایی که وقت برای مسافران از اهمیت خاصی برخوردار است، سهل‌الوصول بودن آن است که این ویژگی به جد در نمازخانه ایستگاه راه‌آهن نمود داشت به گونه‌ای که به محض ورود به محوطه سالن با نگاهی به سمت چپ نمازخانه به راحتی در دسترس بود.
وجود نام‌های «مصلی» و «Mosque» بر روی ورودی، یافتن نمازخانه را برای زائران غیرفارسی‌زبان آسان می‌کرد. هنگامه نماز ظهر است و صدای اذان در سالن راه‌آهن طنین‌انداز، لذا برای اقامه نماز ظهر وارد نمازخانه می‌شویم.

نمازخانه‌ای زیبا و متفاوت
همه چیز از همان ابتدا بسیار مرتب و پاکیزه به نظر می‌رسد. وجود جاکفشی مجزا همراه با کیسه کفش، نور و تهویه خوب با وجود تردد زیاد زائران و مسافران یکی از نقاط قوت این نمازخانه محسوب می‌شود، گرچه کمبود چادر نماز به تعداد کافی از اشکالات نمازخانه‌‌ای با این سطح کیفی به شمار می‌رفت.
یکی از مواردی نیز که در همان ابتدای ورود به نمازخانه انسان را مجذوب خود می‌کرد، موضوعی که شاید کمتر در نمازخانه‌های دیگر مناطق مورد توجه قرار می‌گیرد، طراحی‌های زیبا، هنرمندانه و آرامش‌بخش داخل نمازخانه بود. تزئینات دیوارها، کنده‌کاری‌ها و رنگبندی‌های در و دیوار نمازخانه لحظاتی توجه انسان را به خود معطوف می‌کرد و آرامش خاصی در پی داشت.
کم کم اذان به انتها رسیده و نماز جماعت آغاز می‌شود. با وجود استقبال خوب زائران و مسافران اما ساماندهی صفوف نماز جماعت در بخش بانوان از سوی خادم نمازخانه چندان راضی‌کننده نیست و بسیاری با وجود داشتن زمان کافی برای نماز به صورت فرادی نماز را ادا كردند.

وجود نمایشگر در نمازخانه به منظور راحتی نمازگزاران
از دیگر شاخصه‌های بارز این محل که در حقیقت وجه تمایز این نمازخانه با بسیاری از نمازخانه‌ها و مساجد سطح شهر به شمار رفته و بر جذابیت این نمازخانه نیز افزوده، تعبیه نمایشگر در نمازخانه است که اقدامی بس قابل تقدیر و تحسین است. نمایشگری که از لحظه آغاز تا پایان، کلیه ارکان و رکعات نماز را لحظه به لحظه اطلاع‌رسانی و کار را برای نمازگزارانی که در مقاطع دیگر به صفوف نماز می‌پیوندند، تسهیل می‌کند.
جالب‌تر آنکه پس از پایان یافتن نماز و قرائت تعقیب نماز و دعای فرج از سوی امام جماعت، احادیث و روایات ائمه اطهار(ع) در خصوص اهمیت و فضیلت نماز نیز بر روی صفحه نمایشگر نقش می‌بندد كه این امور باعث می‌شود تا زمانی که نمازگزار در نمازخانه می‌گذراند، تمام توجهش به نماز معطوف بوده و با حضور قلب بیش‌تری این فریضه را به پا دارد.

سکانس سوم/ فرودگاه شهیدهاشمی‌نژاد
پس از بازدید از دو نمازخانه پایانه مسافربری و ایستگاه راه‌آهن، فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد، سومین مقصد ما می‌شود. دقایقی مانده به اذان مغرب وارد فرودگاه می‌شویم. در بدو ورود به مسجدی بزرگ و شکیل با عنوان «مسجد بهمن» برمی‌خوریم.
مسجد سه ورودی یا باب در سه ضلع خود دارد. ورودی اصلی که محل ورود آقایان به شمار می‌رود، «باب‌الحجه» نامگذاری شده است؛ ورودی بانوان نیز در مجاورت ورودی اصلی و هر دو در یک ضلع مسجد قرار دارند. ورودی‌های «باب‌الرضا» و «باب‌النبی» نیز در دو ضلع دیگر بنا نهاده شده‌اند.

اینجا همه چیز برای یک خلوت معنوی فراهم است
فضای داخلی مسجد از آرامش و زیبایی خاصی برخوردار است، کاشی‌کاری‌های‌زیبا، نظافت مطلوب، هوای مطبوع، نور کافی و آرامش موجود در فضا، همه و همه شرایط را برای یک خلوت معنوی فراهم می‌کند. البته عدم وجود امکاناتی چون صندلی مخصوص نماز برای سالمندان و بیماران و باز هم نبود چادر نماز در بخش بانوان از کاستی‌های این محل محسوب می‌شود.
هنگام نماز فرا می‌رسد. تعدادی مسافر که در بین آن‌ها روحانی هم به چشم می‌خورد وارد مسجد شده و از صف میانه مسجد به نماز می‌ایستند و بانوانی که در مسجد حضور داشتند نیز پس از پرسش از مسافران به همان صف اتصال یافته و نماز را به صورت شکسته به جا می‌آورند.

نمازخانه و مسجد اما بدون نماز جماعت!
در ابتدا تصور می‌کردیم که روحانی مذکور امام جماعت مسجد است درحالی که پس از سؤال از متولی مسجد متوجه شدیم مسجدی به این عظمت اصلا امام جماعت ندارد و مسافران خود به یکدیگر اقتدا می‌کنند و نماز می‌گذارند! آن‌هم در محلی مانند فرودگاه که محل ورود زائران و گردشگران خارجی است و چه بسا این امر ذهنیتی منفی در ذهن آنان ایجاد کند.

در ادامه مطلع شدیم علاوه بر مسجد بهمن که در حیاط  فرودگاه وجود داشت، سالن اصلی فرودگاه نیز دارای یک نمازخانه است، نمازخانه‌ای کوچک که در منتهاالیه سمت راست سالن اصلی فرودگاه به چشم می‌خورد. جالب آنکه در این نمازخانه نیز خبری از نماز جماعت نبود و هر یک از مسافران و مراجعان به فراخور وقت، نماز را به صورت فرادی اقامه می‌کردند گرچه در ظاهر این محل بیش‌تر به مکانی برای استراحت مسافران بدل گشته بود تا نمازخانه...
و اما در این میان نکته‌ تأمل برانگیز آنست که چرا با وجود هم مسجد و هم نمازخانه در مکانی همچون فرودگاه هر دو باید از امکان برگزاری نماز جماعت محروم باشند؟!
در ادامه سلسله گزارش‌هاي نمازخانه و مساجد اماكن و مناطق پر رفت‌وآمد به سراغ نمازخانه‌هاي بيمارستان‌هاي مشهد خواهيم رفت...