وقتی کلاس درس شبیه برنامه خانواده می‌شود
عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی گفت: در دوران دیجیتالی شدن کلاس‌های درس و آمدن کلاس‌ها به درون خانه، روابط و ضوابط ترکیب می‌شود و این دو بر هم تاثیر می‌گذارند و بنده این را تنیدگی دو موقعیت ناهمگون نامگذاری کرده‌ام.
به گزارش خبرنگار ایکنا، همایش «اخلاق آموزش و پژوهش در فضای مجازی» امروز سه شنبه 26 مهرماه از سوی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد.
حامد طاهری‌کیا، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی در این همایش با موضوع «خانه و دانشگاه مجازی در میدان رخداد شیوع کویید 19» به سخنرانی پرداخت.
متن سخنان وی در ادامه می‌‌آید:
بنده بحثم را با نقل قولی از یک استاد دانشگاه که گرافیک درس می‌دهد شروع می‌کنم که یکی از اتفاقاتی که در کلاس‌های مجازی برای وی رخ داده برای بازگو میکند. وی میگوید؛ «در یکی از کلاس‌های آموزشی مجازی، دارم درباره برندهای زیر مجموعه گلرنگ در کلاس تایپ می‌کنم که یکی از دانشجویانم اشاره میکند که پدرم میگوید فروشگاه کورش نیز از زیرمجموعه‌های شرکت گلرنگ است. در این شرایط از وی می‌پرسم مگر با پدر در کلاس شرکت کرده‌اید که یکی دیگر از دانشجویان میگوید با مادرم سر کلاس درس هستم لذا می‌گویم سلام عرض می‌کنم خدمت پدر و مادرهای عزیز. نمی‌دانم چرا یک لحظه فکر می‌کنم به جای کلاس در برنامه خانواده هستم» بنده از این جمله آخر که وی اشاره میکند «فکر می‌کنم در برنامه خانواده هستم» وارد بحثم می‌شوم. رویکرد بنده در مطالعات رسانه اینگونه است که فضای جامعه ایران را در مطالعاتم در نظر می‌گیرم.
دوگانه اندرونی و بیرونی در ایران
بعد از انقلاب اسلامی در سال 1357 دوگانه فضای اندرونی و بیرونی را در موارد مختلف در کشور مشاهده می‌کنیم چراکه مخصوصاً مسئله جنسیت در فضاهای مختلف از جمله در معماری هم دیده می‌شود و حتی حیاط و در منازل به گونه‌ای ساخته می‌شود که بین اندرون و بیرون تفاوت معناداری وجود داشته باشد. در دوره پهلوی اول و دوم که مدرنیزاسیون در ایران رشد میکند تمایز اندرونی و بیرونی کم است و مثلاً اگر یک خانم در درون خانه بی‌حجاب است در درون شهر هم می‌توانست بی‌حجاب باشد اما بعد از انقلاب اسلامی، یکی از تیترهای مهم روزنامه‌ها در سال 1358 مربوط به تفکیک ساحل دریا در شمال است.
این سیاستی بود که تلاش داشت برخی چیزها که در ملأ عام دیده می‌شود، جمع شده و به درون خانه برود و آنچه در بیرون باقی می‌ماند رعایت شئون اخلاقی اسلامی و اسلامیزه کردن رفتارها و اخلاق باشد؛ یعنی نوعی از اخلاق اسلامی به مثابه چگونه رفتار کردن در ملا عام شکل گرفت لذا بسیاری از کافه‌ها و شراب فروشی‌ها تعطیل شدند. بنابراین این مسائل باعث شده که بنده تأکید داشته باشم در این دوران دوگانه بیرونی و اندرونی به صورت شدیدی شکل گرفته است.
واسطه‌های دیجیتالی شدن کلاس‌ها
اگر بخواهیم این دوگانه اندرون و بیرون را نامگذاری کنیم میتوانیم بگوییم آنچه در بیرون شکل می‌گیرد اخلاق شهروندی و اسلامی و دیگری روابط است. روابط سیال‌تر است و جنبه‌های اخلاقی متنوع‌تری دارد و در اندرون رعایت می‌شود بنابراین فضاهای اداری و دانشگاهی، مخصوصاً دانشگاه، منحصرترین فضای عمومی در نظام جمهوری اسلامی ایران است که در آن اختلاط جنسیتی وجود دارد لذا رعایت اخلاق اسلامی در محیط دانشگاه بسیار مهم است. در دوران دیجیتالی شدن کلاس‌های درس و آمدن کلاس‌ها به درون خانه، روابط و ضوابط ترکیب می‌شود و این دو بر هم تاثیر می‌گذارند و بنده این را تنیدگی دو موقعیت ناهمگون نامگذاری کرده‌ام که خصوصیاتی دارد و بنده به آنها می‌پردازم.
دیجیتالی شدن کلاس‌ها در فضای اندرون به واسطه سه کانال بود. یکی کانال صوت، دوم کانال شنیداری و سوم کانال دیداری است که باعث شد چیزهایی که مربوط به کلاس درس است وارد خانه شود و آنچه درون خانه است به بیرون منتقل شود لذا کنترل این کانال‌ها اهمیت زیادی دارد برای اینکه بتوان تاثیرگذاری‌های این فضاهای اندرون و بیرون را مدیریت کرد. از سوی دیگر در کلاس‌هایی که به صورت حضوری در دانشگاه‌ها برگزار می‌شود دائما گوش دادن به استاد اهمیت زیادی دارد اما در فضای اندرون، میتوانیم صدای استاد را کم یا زیاد کنیم در حالی که هیچ وقت سر کلاس درس حضوری نمی‌توانیم بگوییم استاد آرام‌تر حرف بزند اما در اینجا میتوانیم حتی صدای استاد را قطع کنیم.
وجوه مختلف اخلاق در آموزش دیجیتال
لذا برای اولین بار دانشجو این حق را پیدا کرد که به حرف استاد گوش ندهد در عین اینکه در کلاس حضور دارد لذا این سوال پیش آمد که آیا روابط می‌تواند بر ضوابط غلبه کند بنابراین خانوادگی شدن آموزش باعث شد راجع به چگونه گوش دادن به صحبت‌های استاد هم بحث کنیم. مسئله دیگر کانال صوتی است. وقتی صوت باز است از افرادی که درون خانه هستند خواهش می‌کنیم که ساکت باشند لذا وقتی خانه تبدیل به کلاس می‌شود حجم تولید صدا در خانه به میزان زیادی محدود می‌شود چراکه این صوت می‌تواند برای محیط بیرونی مسئله‌ساز باشد.
در دوران دیجیتالی شدن آموزش با وجوه مختلفی از اخلاق مواجه هستیم مخصوصاً در جامعه ایران که ملاً عامِ اسلامی اهمیت زیادی دارد لازم است درباره جنبه‌های مهم دیجیتالیزه شدن کلاس‌ها در کانتکس ایرانی صحبت کنیم. البته باید به شکل جدیدی از برقراری کلاس اشاره کنیم که در عین اینکه ضوابطی دارد از پتانسیل‌هایی که به بدن و احساسات و امیال رهایی می‌بخشد به عنوان وجوهِ حقوقِ انسانی، اعتبار داده و شکل جدیدی از کلاس را پیشنهاد دهد که حاوی رعایت این حقوق انسانی است یعنی آموزش را در عین رعایت روابط در نظر بگیریم. چنین اتفاقی در سیلیکون ولی نیز افتاده است. در این شرایط ماهیت‌ها عوض شده و وارد نوعی از خودتربیتی و فضای جدیدی از یادگیری می‌شویم.
انتهای پیام
