تفسیر اشتباه از دیپلماسی اقتصادی و پروتکل‌هایی که هیچ‌گاه اجرایی نشدند + صوت
سفیر اسبق ایران در روسیه و مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان گفت: نفس و ماهیت دیپلماسی اقتصادی این است که بخش دولتی از رهگذر روابط دیپلماتیک بستر مناسب و امن را برای روابط اقتصادی ایجاد کند ولی در ایران این واژه به اشتباه تفسیر شده و به معنای امضای تفاهم‌نامه‌ها و پروتکل‌هایی است که هیچ‌گاه اجرا نشده‌اند.
سیدمحمودرضا سجادی، سفیر اسبق ایران در روسیه و مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان در گفت‌وگو با ایکنا، درباره اهمیت سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به چین و نقش این سفر در تقویت دیپلماسی اقتصادی گفت: 25 کشور جهان تحت تحریم قرار دارند و هم اینکه جمهوری اسلامی ایران از 15 کشور همسایه برخوردار است. در کنار این دو، شاهد عضویت ایران در D8 و اکو هستیم و کانون همه اینها جمهوری اسلامی ایران است و به جز چین، کشور ما از همه این کشورها از لحاظ صنعتی پیشرفته‌تر بوده و می‌تواند مرکز رفع نیاز این کشورها باشد.
وی افزود: اینکه گفته شود ما تحریم هستیم در اصل یک نوع شوخی است، البته نه اینکه تحریم نباشیم بلکه منظور من این است به واسطه ظرفیت‌هایی که وجود دارد و به آن اشاره شد می‌توان رشد اقتصادی را برای کشور رقم زد.
چالش‌های حوزه دیپلماسی اقتصادی
سفیر اسبق ایران در روسیه با اشاره به مشکلاتی که در حوزه دیپلماسی اقتصادی وجود دارد، گفت: اگر در حوزه دیپلماسی اقتصادی مشکلات مرتفع شود، می‌توان روابط را با کشورهای مذکور توسعه داد. در اصل دیپلماسی اقتصادی ابزاری است برای شناساندن ظرفیت‌های اقتصادی ایران به این کشورها تا نسبت به تأمین نیازهایشان از طریق ایران اطمینان حاصل کنند.
سجادی تسلط دولت بر اقتصاد را از عوامل مؤثر در ضعف دیپلماسی اقتصادی دانست و در این رابطه تأکید کرد: واقعاً بسیاری از بخش‌های اقتصادی کشور زیر چکمه‌های دستگاه‌های دولتی هستند و نمی‌توانند به راحتی نفس بکشند. به باور من بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های بی‌حد و اندازه دولتی مانع تقویت صادرات غیرنفتی کشور شده و اگر دولت به نفع بخش خصوصی و غیردولتی کنار بکشد، دیپلماسی اقتصادی هم تقویت خواهد شد. دولت باید اجازه دهد بخش خصوصی ظرفیت‌هایش را به معرض نمایش بگذارد و یاری‌رسان دولت در امر صادرات به کشورهای دیگر باشد. قطعاً همانطور که در حوزه‌های سیاسی الهام‌بخش این کشورها هستیم، می‌توان با سرمایه‌گذاری در حوزه دیپلماسی اقتصادی، پیرامون مباحث اقتصادی برای کشورهای تحریم‌شده و همسایگان الهام‌بخش شد.
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان ادامه داد: در ایران بخش دولتی به رقیب بخش خصوصی تبدیل شده یا محدودکننده جهش بخش خصوصی است. باید به دولتی‌ها فهماند کارکرد بخش دولت و بخش خصوصی چیست. در اصل دولت باید خدمتگزار و حامی بخش خصوصی باشد و بخش خصوصی هم سرآمد فعالیت‌های اقتصادی و لذا اگر چنین اتفاق مبارکی رخ دهد خیلی از مشکلات حل و فصل خواهد شد.
تفاهم‌نامه‌های بی‌فایده
سفیر سابق کشورمان در روسیه درباره سفر رئیس دولت سیزدهم به چین و تأثیر آن بر تقویت و رشد فناوری‌های های‌تک و دانش‌بنیان گفت: رؤسای جمهور، سفرهای بسیار زیادی را به کشورهای پیشرفته و صاحب فناوری داشته‌اند که به عنوان مثال باید به روسیه اشاره کرد و در این سفرها پیمان‌ها و تفاهم‌نامه‌های متعددی هم به امضا رسیده ولی از دل این پیمان‌ها و تفاهم‌نامه‌ها عایدی خاصی نصیب کشور نشده و فقط شاهد نمایش بازی کردن از سوی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و سایر نهادها بودیم و در رابطه با چین هم همین خواهد شد.
سجادی در این رابطه ادامه داد: اکثر پیمان‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی که با کشورها به امضا رسیده، ماهیت دولتی دارند و آنقدر دستگاه‌های دولتی پررنگ ظاهر می‌شوند که اجازه نمی‌دهند بخش خصوصی خودی نشان دهد و کاملاً بخش خصوصی را به حاشیه می‌رانند. نفس و ماهیت دیپلماسی اقتصادی این است که بخش دولتی از رهگذر روابط دیپلماتیک بستر مناسب و امن را برای روابط اقتصادی ایجاد کند و دوندگان بخش خصوصی انگیزه بگیرند و بیشتر تلاش کنند ولی در ایران این معنی به اشتباه تفسیر شده و به معنای امضای تفاهم‌نامه‌ها و پروتکل‌هایی است که هیچ‌گاه اجرا نمی‌شوند.
وی افزود: به باور من اکثر پروتکل‌هایی که در سفرهای خارجی مقامات به امضا رسیده موجب شده تا واردات از این کشورها افزایش پیدا کند یا خطر واردات را افزایش دهد. اگر مراقب نباشیم و مفهوم دیپلماسی اقتصادی را به درستی درک نکنیم، چین با قدرت اقتصادی که در اختیار دارد می‌تواند برنده اصلی این کارزار باشد و این واقعاً نگران‌کننده است. اینکه روابط با چین اصلاح و بازسازی می‌شود اقدام خوبی است اما ماهیت سفر دولتی بود و بخش خصوصی نقش خیلی پررنگی در این سفر نداشتند.
دولت باید تسهیل‌گر باشد
مدیرعامل انجمن توسعه علم و فناوری ایرانیان تصریح کرد: دولت باید سرش به کار خودش گرم باشد و در کار بخش خصوصی دخالت نکند و بخش خصوصی هم به همین شکل رفتار کند. دولت باید تسهیل‌گر و رفع‌کننده موانع باشد نه رقیب بخش خصوصی. از گذشته تا کنون بخش دولتی رقیب بخش خصوصی بوده و هرگاه دولت احساس کرده بخش خصوصی از او پیشی گرفته، وزارتخانه‌ها با وضع قانونی بخش خصوصی را تضعیف کرده است. به نظر من باید در راستای تقویت بخش خصوصی و خدماتی به نوعی قانون‌زدایی یا مقررات‌زدایی شود.
سجادی با بیان اینکه بخش خصوصی ایران شبیه به فردی مظلوم و یتیم است، گفت: تا زمانی که بخش خصوصی از مظلومیت خارج نشود هیچ اتفاق خاصی برای اقتصاد رخ نخواهد داد، بلکه شرایط بدتر هم می‌شود.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
