کمیته تخصصی قرآن چهارمحالوبختیاری؛ آغاز و فرجام یک تجربه گران‌بها
به دنبال انتقال شورای توسعه فرهنگ قرآنی از شورای عالی انقلاب فرهنگی به سازمان تبلیغات اسلامی، در استان‌ها نیز نقش بیشتر و مأموریت‌های جدید ادارات کل تبلیغات اسلامی در راستای توسعه فرهنگ قرآنی را شاهد خواهیم بود، فرایند تشکیل و عملکرد دو ساله کمیته تخصصی قرآن در چهارمحالوبختیاری تجربه ذی‌قیمتی است تا بتوان با آسیب‌شناسی مسیری روشن برای فعالیت‌های قرآنی استان بازتعریف کرد.
بیست‌وسوم تیرماه سال ۱۴۰۰ بود که در جریان نشست شورای فرهنگ عمومی چهارمحالوبختیاری به ریاست نماینده ولی فقیه در استان مقرر شد کارگروه تخصصی قرآن کریم چهارمحالوبختیاری ذیل شورای فرهنگ عمومی و به ریاست مدیرکل تبلیغات اسلامی استان برای ارتقای فعالیت‌های قرآنی در شهرها و روستاهای سراسر استان تشکیل شود. در این نشست همچنین مقرر شد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان دوره‌های کوتاه‌مدت آموزش ضمن خدمت کارکنان با موضوع سبک زندگی قرآنی را برگزار و گواهی‌نامه‌های مربوط را صادر کند.
احیای سند راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی چهارمحالوبختیاری در محوریت فعالیت‌های این کارگروه بود، سندی که در آخرین جلسات شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآنی چهارمحالوبختیاری در سال ۹۶ و پیش از انحلال، از سوی کارگروه پژوهش و آموزش عالی قرآنی شورا با مسئولیت دانشگاه شهرکرد تدوین و رونمایی شد. در مجموع، ۲۱ اقدام مؤثر و شاخص قرآنی در این سند ابتکاری و الگو برای سایر استان‌ها دیده شده بود که می‌بایست در یک دوره هشت ساله، از سال ۹۶ تا ۱۴۰۴ با همکاری حدود ۲۵ دستگاه فرهنگی و نهادها، عملیاتی می‌شدند اما در دست‌اندازهای نبود حمایت‌ها و اعتباراتی که به کمک سند راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی نیامدند، رفته رفته گرد فراموشی بر آن نشست و روی زمین ماند.
مروری بر اهم مصوبات کمیته تخصصی قرآن شورای فرهنگ عمومی چهارمحالوبختیاری حاکی از آن است که در صورت اجرایی‌شدن هر یک از مصوبات، اگر نگوییم یک تحول اما قطعاً یک آغاز جریان‌ساز در بخشی از فعالیت‌های قرآنی استان رقم می‌خورد اما متأسفانه کمیته‌ای که پا گرفته بود تا سند راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی استان را احیا و اجرایی کند، خودش نیز به سرنوشت سند دچار شد و از یک سال قبل تا کنون مسکوت مانده است.
ایکنای چهارمحالوبختیاری بر طبق رسالت خود، چندین گفت‌وگوی تفصیلی ناظر بر آسیب‌شناسی جلسات کمیته تخصصی قرآن با رئیس اداره امور قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان داشته است. گزارش پیش‌رو نیز مروری بر جلسات و مهم‌ترین مصوبات این کمیته است که برای اطلاع مخاطبان گرامی تهیه شده است.
بیشتر بخوانید:
- بازنویسی و احیای سند راهبردی قرآن
- تداوم جلسات کمیته تخصصی قرآن با رویکرد موضوع‌محور
- چرایی وقفه در جلسات کمیته تخصصی قرآن
بیش از دو سال از تشکیل کمیته تخصصی قرآن چهارمحالوبختیاری می‌گذرد و در طی این مدت، پس از تعیین دبیران قرآنی شماری از ادارات فرهنگی و قرآنی عضو، هفت جلسه این کمیته با میزبانی ادارات مختلف برگزار شد که نشست اعضای این کمیته متشکل از فعالان قرآنی، مسئولان قرآنی استان و دبیران قرآنی ادارات با حضور مدیرکل تبلیغات اسلامی استان در محل این اداره‌کل در سوم شهریورماه ۱۴۰۰ سرآغاز کار این کمیته تخصصی در استان بود.
در این جلسه اعضای کمیته قرآن شورای فرهنگ عمومی استان به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود در خصوص راهکارهای ایجاد جریان قوی قرآنی در استان با مشارکت تمامی ادارات استان پرداختند و موضوعاتی نظیر عمل به بندهای سند راهبردی قرآن استان، تشکیل کمیته‌های شهرستانی، استفاده از ظرفیت کمیته قرآن برای ایجاد وفاق و همدلی میان قرآنیان استان، تدوین پیش‌نویس آیین‌نامه کمیته و ارسال به اعضا، احصای مسائل و مشکلات قرآنی استان، برگزاری جلسات به‌صورت دوره‌ای در ادارات، احصا و اولویت‌بندی مسائل مورد نیاز حوزه قرآنی استان برای سیاستگذاری‌ها، تکیه بر ظرفیت فضای مجازی و رسانه‌ها به‌ویژه خبرگزاری قرآنی ایکنا مطرح شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طاهری، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان نیز در این نشست تأکید کرد: رویکرد جلسات ماهانه کمیته قرآن شورای فرهنگ عمومی این است که یک مسئله در کمیته مطرح شود، تمامی دبیران قرآنی ادارات و مسئولان قرآنی استان ظرفیت‌های خود را برای حل مسئله به میدان آورند و یک عملیات برای حل مسئله طراحی و وارد فاز اجرایی شود.
دو هفته بعد، نشست دوم کمیته تخصصی قرآن در قالب پنج‌شنبه‌های قرآنی در محضر نماینده ولی فقیه در استان و رئیس شورای فرهنگ عمومی برگزار شد و حجت‌الاسلام نکونام در این نشست بر نکاتی همچون توجه به احیای سند راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی، ضرورت ارتقای جمعیت قرآنی استان، پرهیز از اتکا به ارائه گزارش و آمار در فعالیت‌های قرآنی، بسیج امکانات ادارات برای خدمت به قرآن، انتقاد از سطح ضعیف روخوانی و روانخوانی در بین دانش‌آموزان و دانشجویان و جمع‌آوری بانک اطلاعاتی جامع و کامل از قرآنیان استان اعم از حافظان، قاریان، فعالان، مربیان، مؤسسات و مراکز قرآنی تأکید کرد.
در ابتدای این جلسه، دبیران قرآنی ادارات به ارائه نظرات، پیشنهادات و اولویت‌های کاری خود در راستای توسعه و ارتقای فعالیت‌های قرآنی پرداختند و موضوعاتی از قبیل به‌کارگیری حافظان تحصیل‌کرده و توانمند در پیکره دستگاه‌های اجرایی، معرفی روستاهای قرآنی استان از جمله روستای کُران شهرستان فارسان، تهیه و پخش برنامههای تلویزیونی با موضوع سبک زندگی قرآنی و پخش از صدا و سیمای استان در روزهای پنج‌شنبه، بیان تفسیر در مساجد، تقویت فعالیت‌های مردم‌نهاد قرآنی و توجه به ظرفیت‌های موجود در حوزه قرآن، راه‌اندازی دوره حفظ تلفنی در خانواده‌ها، الگوگیری از جشنواره قرآن و عترت همسران و فرزندان طلاب برادر و تعمیم به تمامی ادارات، نیاز به کار پژوهشی در حوزه مبانی قرآنی، احصای سواد قرآنی استان در زمینه روخوانی و روانخوانی، ورود حوزه علمیه به مبحث آموزش عمومی قرآن، ایجاد گفتمان با معلمان قرآنی آموزش و پرورش استان، تقویت و حمایت مجمع خیران قرآنی استان مطرح شد.
اداره‌کل زندان‌ها و اقدامات تأمینی استان در ۲۷ مهرماه میزبان سومین نشست کمیته تخصصی قرآن بود و در این جلسه که با حضور نه‌چندان پرفروغ دبیران قرآنی ادارات همراه بود، حمیدرضا حیدری، مدیرکل زندان‌های استان ضمن ارائه گزارش از فعالیت‌های قرآنی این نهاد، بر راه‌اندازی خانه‌های قرآن در هر ندامتگاه تأکيد و بیان کرد: می‌طلبد که این مراکز در تمامی ندامتگاه‌های استان با رعایت استانداردها و شاخص‌های مورد نیاز به فعالیت بپردازند و اداره تبلیغات اسلامی استان می‌تواند نهاد زندان‌ها را در این امر یاری‌گر باشد.
تأکید چندباره بر ضرورت احیای سند راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی استان و نیز تشکیل شورای قرآنی صدا و سیما، ایجاد بانک قرآنیان چهارمحالوبختیاری و مستندسازی از فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌های عضو از مصوباتی بود که مورد تأکید اعضا در این جلسه قرار گرفت.
در ۲۵ آذرماه 1400، چهارمین نشست کمیته تخصصی قرآن به‌میزبانی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه چهارمحالوبختیاری برگزار و روند اجرایی‌شدن مصوبات قبلی کمیته مورد بررسی قرار گرفت.
حجت‌الاسلام ابوذر کارگر، رئیس اداره امور قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان در این جلسه با گلایه از حضور نیافتن برخی اعضای کمیته تخصصی قرآن استان در جلسات این کمیته، اظهار کرد: حضور منظم اعضای کمیته تخصصی قرآن استان در جلسات این کمیته جزو مصوبات شورای فرهنگ عمومی استان است و دبیران قرآنی تمامی دستگاه‌ها مأمور مشارکت و همراهی هستند.
در این نشست همچنین موضوعاتی چون توانمندسازی معلمان قرآن آموزش و پرورش، فضاسازی مناسب شهری و اماکن و ادارات با محوریت آیات و احادیث، ظرفیت‌های سپاه و بسیج در حوزه فعالیت‌های قرآنی استان، راه‌اندازی مدارس قرآنی، استفاده از ظرفیت پارک‌ها و پارک بانوان برای تشکیل جلسات قرآن، راه‌اندازی جلسه تفسیر هفتگی در امامزادگان دو معصوم شهرکرد از سوی دبیران قرآنی ادارات و مسئولان قرآنی استان مطرح شد تا در کمیته تخصصی قرآن استان پیگیری شود.
پنجم بهمن‌ماه ۱۴۰۰، سالن شهید لندی اداره‌کل آموزش و پرورش استان صحنه برپایی پنجمین نشست کمیته تخصصی قرآن کریم استان بود که اعضای کمیته تخصصی قرآن استان مباحثی نظیر جای خالی اطلس و بانک اطلاعات قرآنی استان، اتخاذ تمهیدات ویژه برای پرهیز از تداخل آمار و اطلاعات، طرح بیمه قرآنیان در سفر رئیس‌جمهور به استان، توجه به ظرفیت دستگاه‌ها در محول‌کردن برنامههای قرآنی، تهیه کلیپ‌های کوتاه و همه‌فهم ناظر به مباحث تفسیری قرآن کریم و پخش در صدا و سیما، شناسایی دغدغه‌مندان و دلسوزان عرصه قرآنی در اقشار و اصناف گوناگون و استفاده از ظرفیت آنان در ترویج فرهنگ قرآن، توجه به جلسات خانگی و خانوادگی قرآن و هسته‌سازی و تکثیر هسته‌های قرآنی در ادارات و توجه به نیروسازی را مطرح و مصوب کردند.
حجت‌الاسلام کارگر در این نشست با انتقاد از بر زمین ماندن مصوبات جلسات این کمیته، اظهار کرد: برگزاری جلسات هفتگی تفسیر در صحن امامزادگان، تهیه تابلو وضعیت قرآنی استان، بازنویسی و به‌روزرسانی متن سند راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی از سوی مجموعه دانشگاهی کمیته قرآن از جمله مهم‌ترین مصوبات بر زمین مانده است کمیته به علت عدم همراهی و همکاری ادارات است.
در نشست شورای فرهنگ عمومی استان در ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۰، گزارش کمیته تخصصی قرآن کریم استان توسط مدیرکل تبلیغات اسلامی استان ارائه و بر مصوباتی همچون فعال‌سازی کمیته‌های شهرستانی و نیز دستگاه‌های اجرایی، تشکیل جلسات پنج‌شنبه‌های قرآنی با مشارکت مؤسسات و خانه‌های قرآنی با پیوست رسانه‌ای، آماده‌سازی اولویت‌های قرآنی در سال ۱۴۰۱، تأمین نیازهای قرآنی در مناطق کم‌برخوردار و دو سه موضوع دیگر تأکید شد.
جلسه هفتم کمیته تخصصی قرآن نیز در ۱۳ شهریورماه ۱۴۰۱ با میزبانی جهاددانشگاهی چهارمحالوبختیاری برگزار شد. در این نشست که با غیبت دبیران قرآنی چند دستگاه همراه بود، هر یک از نمایندگان حاضر به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند و اعلام خبر تشکیل قرارگاه قرآنی جهاد تبیین، تأکید بر هدفمند شدن جلسات کمیته تخصصی قرآن، انتقاد از نبود برنامههای قرآنی مدون در ایام محرم و صفر، پیش‌بینی ساز و کاری برای موظف کردن دستگاه‌ها برای پیگیری مصوبات کمیته تخصصی قرآن، ضرورت تقویت حس وظیفه دستگاه‌ها نسبت به قرآن، رها بودن مباحث قرآنی در شهرستان‌ها، جهت‌دهی جلسات کمیته قرآن و ملزم ساختن دستگاه‌ها به ارائه گزارش در این جلسه مطرح شدند.
حال که شواری توسعه فرهنگ قرآنی از شورای عالی انقلاب فرهنگی به سازمان تبلیغات اسلامی منتقل شده و در پی این واگذاری، در استان‌ها نیز نقش بیشتر و مأموریت‌های جدید ادارات کل تبلیغات اسلامی در راستای توسعه فرهنگ قرآنی را شاهد خواهیم بود، فرایند تشکیل و عملکرد دو ساله کمیته تخصصی قرآن در چهارمحالوبختیاری تجربه ذی‌قیمتی است تا بتوان با آسیب‌شناسی و احصای نقاط ضعف و قوت، مسیری روشن و افقی درخشان برای فعالیت‌های قرآنی استان بازتعریف کرد. همچنین به نظر می‌رسد درگیر ساختن ادارات و نهادهای مختلف اجرایی با برنامه‌ها و اهداف قرآنی امری بسیار دشوار است که ضرورت دارد در ادامه راه، ساز و کاری برای آن اندیشیده شود.
انتهای پیام
