شمقدری: هنر بومی در صفویه با معماری به اوج رسید/ + صوت

جواد شمقدری، کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون هنر بومی و ملی گفت: در دو سه دوره از تاریخ ایران اسلامی، هنر بومی و ایرانی تجلی بسیار خوبی پیدا کرد. برای مثال در دوره صفویه ما رشد بسیار خوبی از هنر معماری را شاهد بودیم، همچنین در این دوره‌، هنرهایی چون نقاشی به ویژه مینیاتور جلوه‌گری خاصی پیدا کرد. در این میان باید به کاشی‌کاری‌هایی که در اماکن مذهبی و تاریخی ما وجود دارد به عنوان سمبلی دیگر از هنر بومی یاد کرد که زیبایی خیرکننده دارند.

وی افزود: اوج هنر ایرانی را در ادبیات به ویژه شعر شاهد هستیم، بزرگانی نظیر؛ حافظ، سعدی، فردوسی و... جلوه‌هایی بی‌نظیر از شعر ایرانی هستند که دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده و نام ایران را در این رابطه، نامور کرده‌اند، هرچند در حوزه رمان‌نویسی نتوانسته‌ایم حضور چندان قدرتمندی در ادبیات داشته باشیم. در برخی از هنرها نیز به دلیل برخی ممانعت‌هایی که وجود داشت نتوانستیم تاثیرگذار عمل کنیم. برای مثال در مجسمه‌سازی اتفاق چندان چشمگیری را شاهد نبوده‌ایم. در حوزه موسیقی نیز با فراز و نشیب‌هایی چشمگیری رو‌به‌رو بوده‌ایم یا در دستگاه‌هایی که مختص به موسیقی ایرانی است رشد داشته‌ایم اما در بخش‌هایی دیگر کمتر.

کارگردان فیلم سینمایی «توفان شن» ادامه داد: توضیحات ارائه شده مربوط به گذشته می‌شد اما در دوره معاصر دو  رویکرد را در هنر شاهد هستیم. ابتدا به قبل از انقلاب اشاره می‌کنم. در دوره پهلوی ما یک سقوط آشکار را در حوزه هنر شاهد هستیم، چراکه انواع هنرهایی ایرانی گرفتار نوعی تقلید از هنر غربی شده بودند. این خودباختگی تا به آنجا پیش می‌رود که اوج آن را در هنر نمایش در جشن هنر شیراز شاهد هستیم. در سینمای ایران هم که ما از آن به عنوان فیلمفارسی نام می‌بریم یک سقوط  فرهنگی را می‌بینیم. در موسیقی نیز این وضعیت ادامه داشته، البته در حوزه شعر به دلیل شعرایی خوبی نظیر سهراب سپهری یا شهریار اتفاقاتی خوبی رقم خورده است.

وی متذکر شد: جدا از شعر، هنر خوشنویسی هم توانست اصالت خود را در دوره پهلوی حفظ کند؛ اتفاقی که به واسطه رجوع خوشنویسان به آیات قرآن و احادیث رقم خورده است. بعد از انقلاب اسلامی تحول بزرگی در همه بخش‌های هنر رخ می‌دهد. برای مثال نقاشی‌های که در دوره دفاع مقدس خلق شده به نظرم کارهای بی‌نظیری هستند که قادر است الهامبخش بسیاری از هنرمندان باشد. در حوزه موسیقی و شعر هم با وجود برخی سردرگمی‌ها اتفاق خوبی را شاهد بودیم.

این هنرمند تاکید کرد: در حوزه تئاتر متاسفانه در بخش‌هایی از تئاتر این سرزمین در دودهه اخیر گرفتار برخی بی‌ارزش‌هایی شدید بودیم. برای مثال به نمایش‌های طنزی اشاره می‌کنم که از جملات و موقعیت‌های رکیک برای خنداندن مردم بهره می‌برند! امیدوارم در دولت جدید به این حوزه توجه جدی شود تا تئاتر از دست افرادی که از این عرصه برای خوشگذرانی بهره می‌برند، خارج شود.

بیشتر بخوانیم:

فتحعلی‌بیگی: تعزیه سرمایه ملی است

توکلیان: هنر اسلامی از مهمترین دستاوردهای بشری است

رئیس سابق سازمان سینمایی درباره عنوان‌هایی چون هنر اسلامی در پایان گفت: برخی مواقع گرفتار برخی نامگذارهای بی‌ثمر می‌شویم، چون برخی نامگذاری‌ها ما را به اشتباه می‌اندازند. برای نمونه وقتی از هنر اسلامی حرف می‌زنیم منظور این نیست که آن هنر به‌ ذات اسلامی بوده، بلکه بهره‌گیری‌ای که از آن هنر می‌شود قادر است اسلامی بودن آن را تعیین کند. این اتفاق تنها به هنر اسلامی خلاصه نمی‌شود بلکه در غرب نیز چنین است، یعنی هنرهایی را غربی می‌گویند که آن شکل از کار در اختیار فرهنگ غربی باشد. با این توضیح باور من این است که نباید روی این واژگان متوقف شد.