گودرزی دیباج: تغییر در هنر بومی تکامل است نه تخریب + صوت

مرتضی گودرزی دیباج، نقاش و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا، پیرامون هنر بومی و ایرانی گفت: هنر بومی متاثر از فضا، فرهنگ و سابقه تمدنی یک ملت است، همچنین این شکل از هنر می‌تواند روی هنری که از آن برخاسته است تاثیر بگذارد. هنر بومی نماد تصویری فرهنگ کشور نیز محسوب می‌شود. در ضمن باید توجه کرد که هنر بومی بر مبنای نیازهایی برگرفته از جهان‌بینی فرهنگی شکل می‌گیرد.

وی افزود: تغییر در هنر بومی به معنای تخریب نیست، بلکه باید از آن به عنوان گرده‌گذاری برای تکامل نام برد. این اتفاق نیز طی سال‌هایی متمادی در جوامع مختلفی که دارای این شکل از هنر هستند وجود داشته است و ادامه خواهد داشت. هنر بومی به معنای تکرار داشته‌های کهن فرهنگی نیست، چون همانگونه که گفتم توان تاثیرپذیری و تاثیرگذاری باعث شده که هنر بومی تاریخ مصرف نداشته باشد و در تمامی مقاطع بتوان از آن بهره برد.

رئیس سابق مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری در پاسخ به این سوال که هنر بومی در کشور ما در چه شکلی از هنر نمود بهتر و بیشتری دارد؟ گفت: به طور مطلق نمی‌توان یک شکل از هنر را به عنوان هنر بومی معرفی کرد، چراکه همانگونه که در کشور ما تنوع فرهنگی و قومی وجود دارد، هنر بومی هم اشکال متفاوتی را در بر می‌گیرد. با این توضیح تمام هنرهایی که در جای جای کشورمان وجود دارد تصویرگر بخشی از هنر بومی است که در شکل کلی باید به آن هنر ایرانی گفت.

وی ادامه داد: برخی از رشته‌های هنری به دلیل نوع ساختاری که دارند وابستگی بیشتری به کهن ریشه‌های خودشان خواهند داشت. خوشنویسی، هنر فرش، نگارگری و معماری اسلامی – ایرانی مثال‌های روشنی هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه سوره با اشاره به اینکه هنر بومی ما رنگ و بومی اسلامی دارد، تصریح کرد: هنر بومی از نگاه من در فضای اسلامی توانسته رشد و اعتلا پیدا کند. درباره تاثیرگذاری اسلام بر هنر بومی نیز باید بگویم که برخی از هنرها نظیر معماری یا خوشنویسی به صورت مستقیم از مفاهیم اسلامی الهام گرفته‌اند و در برخی دیگر از اشکال هنر در مبحث معنا ما تاثیرگذاری اسلامی را شاهد هستیم. جدا از هنر باید متذکر شوم که در حوزه ادبیات هم تاثیرات اسلامی را به روشنی در کلام بزرگانی نظیر حافظ، مولانا و... شاهد هستیم.

وی یادآور شد: برخی از رشته‌هایی که از مفاهیم اسلامی به صورت مستقیم بهره برده‌اند بیش از اینکه با عنوان بومی شناخته شوند به عنوان هنر اسلامی نام برده می‌شوند؛ خوشنویسی، نگارگری یا معماری از جمله این هنرها هستند. برای همین بهتر است به این هنرها به جای عنوان صرف بومی از کلمه بومی – اسلامی استفاده کنیم. نکته بعد اینکه ایران به دلیل غنایی که در حوزه هنر و ادبیات دارد بهترین و کامل‌ترین شکل از هنر اسلامی را در جهان به خود اختصاص داده است. منظور از ایران نیز تمام کشورهای فارسی‌زبان است.

بیشتر بخوانید:

هنر ایرانی کامل‌ترین نوع ادبیات و هنر اسلامی است

نظریه‌پردازی پیرامون هنر بومی و اسلامی از ضرورت‌هاست

گودرزی دیباج در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر اینکه آیا هنرهای مدرن نیز می‌توانند در خدمت مفاهیم بومی باشند؟ چنین توضیح داد: در ابتدای سخنانم گفتم هنر بومی قادر است در گذر زمان خود را متناسب با زمان به‌روز کند، بنابراین در چنین شرایطی مطمئناً هنرهای مدرن نیز می‌توانند محلی مناسب برای ترویج فرهنگ بومی باشند. این امتیاز هنر بومی نیز از آنجا نشئت می‌گیرد که هنرمندان ایرانی با دقت و تیزهوشی، آموزه‌ها و اشکال هنرهای جدید را دریافت کرده و به آن رنگ و بوی ایرانی می‌دهند.