هتاکی به مقدسات اسلامی در پوپولیسم مسیحی ریشه دارد

به گزارش ایکنا، موج جدید هتاکی به مقدسات اسلامی که از حدود دوماه پیش در سوئد آغاز شد و در کشورهای دیگری مانند دانمارک ادامه یافت، باعث شده که بارها مقدسات اسلامی و بیشتر از همه به قرآن کریم هتاکی و بی‌احترامی شود.

در آخرین تحول، پیتر هوملگارد وزیر دادگستری دانمارک، روز جمعه (3 شهریور) به خبرنگاران گفت: دولت لایحه‌ای را ارائه خواهد کرد که بر اساس آن رفتار نامناسب با نمادهای مذهبی مهم متعلق به یک جامعه مذهبی ممنوع شود. هدف این قانون ممانعت از سوزاندن و هتک حرمت کتب مقدس در اماکن عمومی است.

با وجود اعتراضات بسیاری که از سوی کشورهای اسلامی که بیش از همه در بیانیه سازمان همکاری اسلامی منعکس شد اما به نظر می‌رسد با توجه به موارد گذشته،‌ از مجازات افراد هتاک به بهانه حفاظت از آزادی بیان خبری نباشد.

جیمز بورک هوستری (James Bourk Hoesterey)، استاد دانشگاه اموری در شهر آتلانتا آمریکا و کارشناس مسائل اسلامی است. علایق پژوهشی و آموزشی او در اسلام، رسانه و سیاست متمرکز است. در سال 2016، کتاب هوستری با عنوان برندینگ دوباره اسلام (Rebranding Islam) برنده جایزه کتاب کلیفورد گیرتز(Clifford Geertz Book Prize) شد. هوستری در حال حاضر پروژه تحقیقاتی بزرگی در زمینه دیپلماسی، قدرت نرم، و ایجاد اسلام میانه‌رو در مصر، مراکش و اندونزی را رهبری می‌کند (که با بودجه سخاوتمندانه برنامه دین و امور بین‌الملل بنیاد هنری لوس(Henry Luce Foundation's Program on Religion & International Affairs) تأمین می‌شود.

هوستری در گفت‌وگو با ایکنا در مورد انگیزه افراد قرآن‌ستیز از انجام این کار با اشاره به موضوع اسلام‌هراسی به عنوان دلیل اصلی این اقدامات ضد اسلامی گفت: به نظر می‌رسد که انگیزه‌های این امر در اسلام‌هراسی ریشه دارد. به‌ویژه این ایده که دانمارکی‌ها و سوئدی‌ها به نوعی در معرض تهدید افزایش مهاجرت به کشورهای خود هستند. بنابراین، علت اصلی، ترس و عدم درک دین و پویایی اقتصادی ـ اجتماعی در اروپا است.

استاد دانشگاه دانشگاه اموری تصریح کرد: البته نمی‌دانم چرا آنها در مقابل سفارتخانه‌های دیگر این کار را انجام می‌دهند. دولت ترکیه مطمئناً سعی کرده است جلوی تلاش‌های سوئد را (برای ورود به ناتو) بگیرد.

هوستری در پاسخ به این سؤال که رویکرد پیروان سایر ادیان نسبت به این اقدامات ضد اسلامی چیست و آیا این اقدامات می‌تواند تأثیر منفی بر روابط و گفت‌و‌گوهای ادیان داشته باشد؟ گفت: بسیاری از رهبران مذهبی این اقدامات را به «تحریک غیر ضروری» دانسته و محکوم کرده‌اند. در عین حال، برخی از رهبران دینی در جوامعی که به آزادی بیان به هر قیمتی اهمیت می‌دهند، از این اقدام دفاع هم کرده‌اند. این نوع تنش‌ها می‌تواند کاملاً بر روابط بین مذهبی تأثیر بگذارد.

وی ادامه داد: با این حال، فراتر از مذهب، این موضوع اسلام‌هراسی عمیقاً در شکست کشورهای اروپایی در موضوع مهاجرت و بیگانگی ناشی از آن توسط مهاجران مسلمان در کشورهای اروپای غربی ریشه دارد. ظهور پوپولیسم مسیحی را می‌توان علت و نشانه این تنش‌ها دانست که بیشتر در مسائل اجتماعی ـ اقتصادی ریشه دارد، اما در عمل رنگ و بوی مذهبی به خود می‌گیرند.

این محقق مسائل اسلامی در مورد شیوه مناسب برای اعتراض به اقدامات اسلام‌ستیزانه از سوی پیروان سایر ادیان گفت: بهترین راه برای اعتراض به این اعمال شنیع این است که با هم متحد شویم، با هم در کنار همسایگان مسلمان تظاهرات علنی داشته باشیم. نشان دهیم که چنین تعصب و نفرت جایی در بشریت ندارد، تا نشان دهیم که این افکار درباره اسلام نادرست و آسیب‌زا هستند.

هوستری پیامد ادامه این قرآن‌سوزی‌ها و اهانت به ارزش‌های اسلامی در کشورهای غربی را بسیار عمیق توصیف کرد و گفت: هر یک از این رویدادها، چه قرآن‌سوزی و چه قوانین علیه حجاب و یا کشیدن کاریکاتورهای موهن به پیامبر اسلام(ص)، جوامع را بیشتر از هم دور می‌کند. تأثیر آن افزایش محله‌نشینی (حاشیه‌نشینی در محلات جداگانه) جوامع مسلمان مهاجر در اروپا و همچنین بی‌اعتمادی عمیق مسلمانان به همسایگان اروپایی خود خواهد بود.

وی تصریح کرد: لازم به ذکر است که دولت سوئد مخالف این اقدامات بود، اما دولت‌ها باید در یکپارچه‌سازی جامعه فعال‌تر باشند.

هوستری در پایان با اشاره به بهترین واکنش مسلمانان مقابل این رفتارهای ضد اسلامی گفت: مسلماً مسلمانان از این اعمال نفرت‌انگیز و کینه‌توزانه ناراحت هستند. از نظر افکار عمومی و با توجه به اظهارات علمای مسلمان، معتقدم بهترین راه برای پاسخگویی به این اقدامات از طریق اظهارات سنجیده، پرهیز از واکنش‌های خشونت‌آمیز و تعهد به زندگی با عمل به فضایل اسلامی بخشش و مهربانی است. مسلمانان همچنین باید با دولت‌های خود برای آرام کردن تنش‌ها تلاش کنند. در حالی که برخی با خشونت (به هتاکان مقدسات اسلامی) پاسخ داده‌اند، راه عملی همان تجسم فضایل اسلام است که در عین حال استوارانه از حقوق مدنی مسلمانان در اروپا و دیگر کشورها دفاع و آن را مطالبه می‌کند.

گفت‌وگو از محمدحسن گودرزی