پژوهش و فناوری؛ تنها مسیر دستیابی دانشگاه به منابع مالی پایدار
اصغر عسگری گفت: اگر قرار است دانشگاه از یک نهاد صرفاً آموزشی به دانشگاهی پیشرو، کارآفرین، حلکننده مسئله و تولیدکننده ثروت تبدیل شود، این تحول تنها از مسیر سرمایهگذاری در پژوهش امکانپذیر است.
به گزارش ایکنا از آذربایجانشرقی، اصغر عسگری، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز، امروز، ۲۳ آذرماه، در آیین تجلیل از برگزیدگان پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز، به مناسبت هفته پژوهش از انتخاب سه نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز بهعنوان پژوهشگران برتر ملی خبر داد و گفت: آقایان نورانی و خردادمهر بهعنوان پژوهشگران برتر در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دکتر قاسم محمدی بهعنوان پژوهشگر برتر در وزارت جهاد کشاورزی انتخاب شدهاند.
وی به تبیین موضوع «پژوهش و فناوری بهعنوان منبع مالی پایدار» پرداخت و با اشاره به برخی انتقادهای مطرحشده نسبت به عملکرد دانشگاهها اظهار کرد: گاهی عنوان میشود که دانشگاهها صرفاً مقالهمحور هستند، مسئلهمحور نیستند، کارآفرین نیستند و ارتباط مؤثری با جامعه و صنعت ندارند؛ حتی این دیدگاهها بعضاً از سوی برخی مسئولان شنیده میشود. اما برای قضاوت منصفانه، لازم است ریشهها و واقعیتهای این وضعیت مورد توجه قرار گیرد.
عسگری تأکید کرد: اگر قرار است دانشگاه از یک نهاد صرفاً آموزشی به دانشگاهی پیشرو، کارآفرین، حلکننده مسئله و تولیدکننده ثروت تبدیل شود و از مصرفکننده بودجه دولتی به خلقکننده ارزش اقتصادی و اجتماعی برسد، این تحول تنها از مسیر سرمایهگذاری در پژوهش امکانپذیر است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز با اشاره به بررسی تجربیات کشورهای پیشرو در حوزه تحقیق و توسعه افزود: کشورهایی مانند کره جنوبی، چین، ایالات متحده آمریکا، ترکیه، عربستان و حتی ایران، هرجا که بهصورت هدفمند در پژوهش و توسعه سرمایهگذاری کردهاند، پس از چند سال به بازگشت اقتصادی و ثروتآفرینی دست یافتهاند. به بیان دیگر، هزینهکرد در تحقیق و توسعه، بهطور مستقیم به نوآوری و خلق ارزش منجر میشود.
وی خاطرنشان کرد: در تمامی کشورها، پژوهشهای بنیادی عمدتاً توسط دولت حمایت میشوند، چرا که بخش خصوصی معمولاً وارد این حوزه نمیشود. در کنار آن، سه محور مهم اعتبار مالیاتی، همکاریهای علمی بینالمللی و تجاریسازی و انتقال فناوری برای تأمین منابع پژوهشی وجود دارد که دانشگاه تبریز میتواند بهصورت جدی در آنها پیشگام باشد.
عسگری اظهار کرد: دانشگاه تبریز ظرفیت آن را دارد که در این سه حوزه، حتی نسبت به بسیاری از دانشگاههای کشور متمایز عمل کند. در زمینه اعتبار مالیاتی، این سازوکار در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا شده و نیازی به ابداع مدل جدید نیست. خوشبختانه قانون جهش تولید دانشبنیان در ایران حتی مزایایی فراتر از نمونههای بینالمللی دارد و شرکتها میتوانند تا ۱۰۰ درصد مالیات سالانه خود و حتی مالیات سنوات گذشته را در قالب قراردادهای پژوهشی هزینه کنند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز افزود: تمامی شرکتهای مالیاتده، حتی شرکتهایی با پرداخت مالیاتهای اندک، میتوانند با دانشگاه، اعضای هیئت علمی و شرکتهای دانشبنیان قرارداد منعقد کنند. از این رو، از اعضای هیئت علمی درخواست میشود این ظرفیت را جدی بگیرند؛ چرا که معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه بهصورت کامل آماده حمایت و همراهی در این مسیر است.
وی با اشاره به پروژههای مصوب دانشگاه در قالب اعتبار مالیاتی گفت: دو پروژه مهم در سامانه مربوطه به تصویب رسیده است. نخست، پروژهای مبتنی بر ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانشبنیان با شرکت نقشینه چاپ تبریز که منجر به انعقاد قرارداد ۴۵۰ میلیارد تومانی شد و با حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری، مجموع سرمایهگذاری به ۹۰۰ میلیارد تومان در قالب ایجاد آزمایشگاه مرجع صنایع بستهبندی منعطف رسیده است؛ آزمایشگاهی که رشتههای مختلفی از جمله مکانیک، الکترونیک، فیزیک و شیمی را پوشش میدهد.
عسگری ادامه داد: پروژه دوم، قراردادی به ارزش ۴.۲ میلیون دلار ذیل ماده ۱۳ قانون، با شرکت کلور پارس برای راهاندازی خط تولید پرکلرین است. همچنین قراردادهایی به ارزش حدود ۲۰ میلیارد تومان با شرکت پتروشیمی تبریز، منطقه آزاد قشم و شرکت شیر پگاه آذربایجان شرقی منعقد شده است.
وی از وجود دو پروژه دیگر در دست اقدام خبر داد و گفت: پروژه برج فناوری دانشگاه با شرکت تراکتورسازی و پروژه آزمایشگاه پیشرفته مواد با پالایشگاه و پتروشیمی تبریز در حال پیگیری است و امیدواریم بهزودی نهایی شوند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز با تأکید بر اهمیت پروژههای دانشکدهمحور افزود: پروژههای کوچکتر، بهویژه در قالب اعتبار مالیاتی، میتواند توسط تکتک اعضای هیئت علمی اجرا شود. شناسایی شرکتها و سازمانهای مالیاتده و تعریف پروژه با آنها، نیازمند نقشآفرینی جدی معاونان پژوهشی دانشکدههاست.
وی پروژههای کلان ملی را دومین مسیر مهم دانست و گفت: در حوزه «جهاد علمی» اقدامات مؤثری در سال گذشته انجام شده و دو مرکز نوآوری شامل مرکز نوآوری گندم کشور و مرکز نوآوری موتور در دانشگاه تبریز راهاندازی شدهاند که هیئت امنای آنها تشکیل شده و فرآیند جذب پروژه آغاز شده است. علاوه بر این، چندین مرکز نوآوری دیگر نیز در دست تصویب قرار دارد.
عسگری با اشاره به پروژههای کلان ملی تحت مدیریت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اظهار کرد: دانشگاه بهتنهایی قادر به اخذ این پروژهها نیست و نیازمند همراهی مسئولان استانی و ملی است. در این زمینه، دانشگاه تبریز در حوزه دریاچه ارومیه موفق به انعقاد قرارداد ۵۰ میلیارد تومانی با ستاد احیای دریاچه ارومیه شده و در حوزه فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال نیز پروپوزالهایی ارائه شده است.
وی افزود: در حوزههایی مانند محاسبات سریع، کوانتوم، انرژی و محیط زیست، در سالهای گذشته سرمایهگذاریهای کلانی در سایر دانشگاهها انجام شده، در حالی که دانشگاه تبریز کمتر از این منابع بهرهمند بوده است. دانشگاه مصمم است با جدیت این مسیر را دنبال کند و از هرگونه همکاری در این زمینه استقبال میکند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز در بخش دیگری از سخنان خود، تجاریسازی و انتقال فناوری را شرط اصلی دستیابی به منابع مالی پایدار دانست و گفت: تا زمانی که دانشگاه سهامدار شرکتها نباشد و اعضای هیئت علمی مورد حمایت واقعی برای تأسیس شرکت قرار نگیرند، منابع مالی پایدار شکل نخواهد گرفت. تجربه دانشگاههای پیشرو جهان نشان میدهد که بخش عمده درآمد آنها از سهام شرکتهای فناورانه نشأت میگیرد.
وی همچنین به ظرفیتهای همکاریهای علمی بینالمللی اشاره کرد و افزود: دانشگاه تبریز بهویژه در تعامل با کشورهای همسایه مانند ترکیه از موقعیت مناسبی برخوردار است. ایجاد آزمایشگاه مشترک تحقیقاتی با دانشگاه شیآن چین، که مراحل تصویب آن در هیئت امنای دانشگاه طرف مقابل انجام شده، از جمله اقدامات مهم در این حوزه است.
عسگری با ارائه گزارشی از عملکرد یکساله معاونت پژوهش و فناوری گفت: در این مدت هیچ نامه یا درخواست پژوهشی بدون پاسخ نمانده و تلاش شده است گرنتها و حمایتهای مالی بهصورت منظم و ماهانه پرداخت شود. همچنین جلسات متعددی با صنایع در حوزه قانون جهش تولید دانشبنیان برگزار شده و کتابچه راهنمای این قانون تهیه و در اختیار دانشگاهیان و صنایع قرار گرفته است.
وی افزود: ارزیابی واحدهای پژوهشی انجام شده و مقرر است تا پایان سال مجدداً مورد بررسی قرار گیرند؛ مراکزی که تقویت شده باشند، بهطور ویژه مورد حمایت دانشگاه قرار خواهند گرفت. همچنین کارگروههای کرسیهای نظریهپردازی با برگزاری بیش از ۱۰ کرسی فعال شده، کمیته اخلاق پژوهش مجدداً تشکیل و کتابچه اخلاق پژوهشی دانشگاه تدوین و منتشر شده است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز در پایان گفت: آییننامه گرنت با رویکرد حمایتی بازنویسی شده، پاداش مقالات افزایش یافته، فرآیند پذیرش پژوهشگران پسادکتری بهصورت برخط انجام میشود و برنامههایی همچون «سهشنبههای پژوهش» و «سینما پژوهش» با هدف عمومیسازی پژوهش بهصورت منظم در دانشگاه برگزار میشود.
انتهای پیام
