تحمیل سلیقه در پویش‌های کتابخوانی کارآمد نیست/ کمبود بودجه و طرح‌های ناتمام
گروه ادب ــ مدیر کتابخانه فردوس تهران با انتقاد از کمبود بودجه که باعث ناتمامی طرح‌های پویش کتابخوانی و برگزار نشدن اختتامیه‌ها شد، اظهار کرد: در دوره نخست پویش کتابخوانی تابستانی برخی از دانش‌آموزان کتاب‌های عامه‌پسند و ضعیفی را خواندند و در دوره‌های بعد این رمان‌ها کمتر و کمتر شد تا اینکه در دوره هفتم این پویش رمان عامه‌پسند نداشتیم؛ از این رو با تحمیل سلیقه نه ارتقای آن مخالفم.
حسن آذری، مدیر کتابخانه فردوس تهران، در گفت‌وگو با ایکنا؛ درباره پویش کتابخوانی اجرا شده از سوی این کتابخانه گفت: در پویش کتابخوانی تابستانی که برای کودکان و نوجوانان ۳ تا ۱۵ سال اجرا کردیم، مخاطبان این پویش با امانت گرفتن ۶ جلد کتاب از کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و خلاصه‌نویسی آن در هفت سطر می‌توانستند یکی از برندگان مسابقه کتابخوانی نخستین پویش کتابخوانی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران باشند. کودکان کمتر از هفت سال که سواد خواندن و نوشتن نداشتند نیز با ارسال نقاشی‌هایشان در این پویش شرکت کردند و به ۳۰۰ نفر برگزیده ۳۰۰ دوچرخه اهدا شد.
وی افزود: جشنواره تولید کتاب‌های صوتی نیز در راستای پویش کتابخوانی بوده و کتاب‌ها به همت شهروندان به فایل صوتی تبدیل می‌شوند تا نابینایان و کودکان و نوجوانان بتوانند از آن استفاده کنند. با توجه به اینکه هزینه تولید کتاب بریل بالاست، این اقدام می‌تواند به افزایش عناوین کتاب‌های مورد استفاده نابینایان کمک کند. البته اختتامیه این جشنواره به دلیل کمبود بودجه هنوز برگزار نشده است.
پویش‌های بدون اختتامیه
آذری ابراز کرد: این پویش سال گذشته اجرا شد و استقبال از آن‌ها بسیار خوب بود. تجربه موفقی بود که هنوز اختتامیه آن برگزار نشده و تا زمانی که این اختتامیه‌ها برگزار نشود، پویش دیگری اجرا نمی‌کنیم، زیرا مردم دیگر اعتماد نخواهند کرد.
وی درباره اثرگذاری پویش‌های کتابخوانی در ترویج کتاب و مطالعه گفت: اگر این پویش‌ها و مسابقات صرفاً برای نمایش و در راستای بیلان کاری مدیران نباشد، قطعاً می‌تواند مؤثر باشد. باید سلیقه مردم را هم در نظر بگیریم و آن‌ها را ناآگاه فرض نکنیم که کتاب برای آن‌ها معرفی کنیم یا مسابقات تستی کتابخوانی برگزار کنیم و در نهایت اعلام کنیم استقبال از این مسابقه بسیار زیاد است. نقاط ضعف و قوت این پویش‌ها باید شناسایی شود.
مدیر کتابخانه فردوس تصریح کرد: در پویش‌های کتابخوانی همه این موارد را در نظر گرفتیم. بسیاری از مخاطبان با ما در تماس بودند و پیگیری می‌کردند که چرا این جشنواره‌ها ادامه ندارد و اذعان داشتند که به بهانه همین مسابقه، کتاب هم می‌خوانیم.
تقویت تفکر انتقادی
وی با اشاره به روند انتخاب کتاب در این پویش‌ها، گفت: در پویش کتابخوانی تابستانی افراد کتاب‌های مورد علاقه خود را انتخاب می‌کردند و هدف اصلی این بود که آن‌ها به کتابخانه‌ها بیایند و با کتاب ارتباط داشته باشند و در پویش کتابخوانی مجازی تعدادی از داوران، که خود از کارشناسان حوزه کتاب بودند، از میان رمان‌های مطرح، آثاری را معرفی کردند و ملاک آن‌ها این بود که رمان معرفی شده بار ادبی داشته باشد و عامه‌پسند نباشد. یکی از ویژگی‌های مسابقه کتابخوانی این بود که پاسخ سؤال‌ها تشریحی بود و در هیچ مسابقه دیگری این شیوه را ندیده‌ام. به نظرم این گونه پاسخگویی باعث تقویت تفکر انتقادی شده و مخاطب از یک خواننده صرف خارج می‌شود و با دید منتقدانه کتاب را می‌خواند.
آذری با پرداختن به آسیب جایزه‌محوری پویش‌ها و مسابقات کتابخوانی، اظهار کرد: پویش‌های کتابخوانی ما جایزه‌محور نبود و در پویش ویژه کودک و نوجوان، هدفمان ترویج مطالعه کتاب از سوی والدین برای کودکان و نوجوانان و ارتباط بیشتر آن‌ها با کتاب و کتابخانه بود و براساس تحقیقم، این شیوه از پویش کتابخوانی برای کودکان و نوجوانان در کشور‌های اروپایی نیز برگزار می‌شود.
ارتقای سلیقه
وی با تأکید بر مشارکت آموزش و پرورش در اجرای پویش‌های کتابخوانی، بیان کرد: در اغلب پویش‌های کتابخوانی کتاب‌های خاصی انتخاب و معرفی می‌شود. در این زمینه دو دیدگاه وجود دارد؛ یکی اینکه مخاطب بی‌سواد و ناآگاه است که باید برای او کتاب انتخاب کنیم و دیدگاه دیگر اینکه سلیقه خود را به دانش‌آموزان تحمیل کنیم. به نظرم خودشان دست به انتخاب کتاب بزنند بهتر است و آن‌ها به تدریج در این زمینه مهارت پیدا می‌کنند، زیرا خواهند دید که رقبا و دوستانشان کتاب‌های ادبی و خوبی را می‌خوانند و آن‌ها هم راغب خواهند شد و ناخودآگاه سلیقه‌شان ارتقا می‌یابد.
آذری بیان کرد: در دوره نخست پویش کتابخوانی تابستانی دیدیم که برخی از دانش‌آموزان کتاب‌های عامه‌پسند و ضعیفی را خوانده‌اند و در دوره‌های بعد این رمان‌ها کمتر و کمتر شد تا اینکه در دوره هفتم پویش، رمان عامه‌پسند نداشتیم؛ بنابراین من با تحمیل سلیقه نه ارتقای آن مخالفم.
مشارکت با سایر نهادها
وی تأکید کرد: اگر این پویش کتابخوانی تابستانی با همکاری و مشارکت آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شود، آمار واقعی شگفت‌انگیزی در کتابخوانی و عضویت کودکان و نوجوانان در کتابخانه‌های عمومی رخ خواهد داد. آمادگی داریم که تجربه خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم.
مدیر کتابخانه فردوس درباره استمرار ارتباط کودکان و نوجوانان با کتاب و کتابخانه گفت: در این باره هیچ پژوهش و تحقیقی انجام نداده‌ایم که این ارتباط ادامه داشته است یا خیر. اما این تجربه را به دست آوردیم که کودکان عاشق کتاب هستند و اگر کتاب را در دسترس آن‌ها قرار دهیم، رغبت بیشتری به کتابخوانی خواهند داشت.
انتهای پیام
